ღვინო ,,წინანდლის" წარმოების მიკროზონა

ღვინო ,,წინანდლის"მიკროზონა მოიცავს შემდეგ სოფლებს: აკურა, ვანთა, ბუშეთი, ქვემო ხოდაშენი, წინანდალი, კისისხევი, კონდოლი, ნასამხრალი, შალაური, კურდღელაური, ვარდისუბანი.

კლიმატი – ზომიერად ნოტიოა, ცხელი ზაფხულითა და ზომიერად ცივი ზამთრით. მზის ნათების წლიური ხანგრძლივობა, 2300 საათს აღემატება. მიკროზონაში მზის პირდაპირი რადიაციის წლიური ჯამი პერპენდიკულარულ ზედაპირზე 130 კკალ/სმ², ხოლო სხივებისადმი ჰორიზონტალურ ზედაპირზე 76 კკალ/სმ² უდრის. თბილ პერიოდში ეს მაჩვენებელები შესაბამისად 92 და 60 კკალ/სმ² ფარგლებში მერყეობს. გაბნეული რადიაცია წლიურად 54 კკალ/სმ², ხოლო სავეგეტაციო პერიოდში 40 კკალ/სმ² აღწევს. ჯამური რადიაციის წლიური მნიშვნელობა 130 კკალ/სმ²-ია, ხოლო თბილ პერიოდში 100 კკალ/სმ² უდრის.

მიკროზონაში ჰაერის საშუალო წლიური ტემპერატურა საკმაოდ მაღალია და 12,4⁰ჩ უდრის. ყველაზე თბილ თვეებში - ივლისში და აგვისტოში საშუალო ტემპერატურა 23,2⁰, ყველაზე ცივი თვის - იანვრის ტემპერატურა კი +0,9⁰-ია. წლიური აბსოლუტური მინიმუმებიდან საშუალო -10⁰, აბსოლუტური მაქსიმუმებიდან საშუალო კი 35⁰ უდრის. ექსტრემალური ტემპერატურები -23 _ +38-ის ფარგლებშია.

მხარის უმეტეს ნაწილში ჰაერის ტემპერატურის 10⁰-ზე ზევით მდგრადი გადასვლა აპრილის I დეკადაში (8.IV-დან) აღინიშნება, 10⁰-ზე ქვევით ტემპერატურა ნოემბრის პირველ რიცხვებში (3.XI-დან) ეცემა. სავეგეტაციო პერიოდის ხანგრძლივობა 208 დღეს უდრის. აქტიურ ტემპერატურათა ჯამი (შ ტ >10⁰ჩ) 550 მ სიმაღლეზე 3800⁰ აღწევს.

წინანდლის მიკროზონაში მოწმენდილ დღეთა წლიური რიცხვი (ღრუბლიანობა 0-2 ბალი) საერთო და ქვედა იარუსის ღრუბლიანობის შესაბამისად 52-82-ს შეადგენს. სავეგეტაციო პერიოდში მოწმენდილი დღეები აღნიშული ღრუბლიანობების თანმიმდევრულად 36 და 55 უდრის.

წლის განმავლობაში მოღრუბლული დღეები (8-10 ბალი) საერთო და ქვედა იარუსის ღრუბლიანობის შესაბამისად 122 და 95-ს უდრის, ხოლო სავეგეტაციო პერიოდში აღნიშნულ ღრუბლიანობათა შესაბამისად 61 და 45-ს შეადგენს.

მიკროზონაში ატმოსფერული ნალექების წლიური ჯამი 845 მმ, სავეგეტაციო პერიოდში 644 მმ უდრის. წლიური ნალექებიდან მაქსიმუმი (157 მმ) მაისში, მინიმუმი (28 მმ) იანვარში აღინიშნება.

ვაზის კვირტის გაშლა (რქაწითელი, საფერავი, კაბერნე) აპრილის შუარიცხვებიდან, ხოლო სიმწიფე აგვისტოს შუარიცხვებიდან იწყება. ხარისხოვანი ევროპული ტიპის სამარკო ღვინის დასამზადებლად ყურძენი სექტემბერის ბოლო რიცხვებში უნდა დაიკრიფოს.

წინანდლის მიკროზონაში (300-750 მ სიმაღლის ფარგლებში) აქტიური სითბოს ჯამი 4100-3500⁰ შორის იცვლება. აქ გავრცელებული ვაზის ჯიშებიდან ევროპული ტიპის საუკეთესო ხარისხის სუფრის ღვინომასალას (300-450 მ სიმაღლის ნაკვეთებიდან) მივიღებთ 75%-35%-ის ფარგლებში. ე. ი. 10 წელიწადში დაახლოებით 7-4-ჯერ. აღნიშნულ სიმაღლეებზე კარგი ხარისხის პროდუქცია თითქმის ყოველწლიურად (80-90%) იწარმოება.

500-550 მეტრი სიმაღლის ნაკვეთებზე უმაღლესი ხარისხის ღვინომასალა იწარმოება 10 წელიწადში 2-ჯერ (20%), მაშინ, როცა კარგი ხარისხის პროდუქციის მიღება შესაძლოა 10 წელიწადში 5-ჯერ (50%). 600-650 მეტრ სიმაღლის ნაკვეთებზე კი კარგი ხარისხის პროდუქცია მიიღება 10 წელიწადში 2-ჯერ (20%).

წინანდალში სეტყვიანი დღეები ხშირია – (წელიწადში საშუალოდ 2,3-ს). წლის განმავლობაში ყველაზე ხშირად სეტყვა მოდის მაისში და ივნისში (0,7 და 0,8). განსაკუთრებულად სეტყვიან წლებში კი შესაძლოა მოვიდეს 9-ჯერ.

ჰაერის შეფარდებითი სინოტივის წლიური მნიშვნელობა საშუალოდ 70% უდრის. ჰაერის ტენით გაჟღენთილობა ყველაზე ნაკლებია აგვისტოში (60%), ყველაზე მეტი კი ნოემბერში (77%).

მიკროზონაში ძირითადად გაბატონებულია დასავლეთის (35%) და აღმოსავლეთის (23%) რუმბის ქარები. ქარის საშუალო წლიური სიჩქარე 1,7 მ/წმ უდრის. ძლიერ ქარიან დღეთა რიცხვი მიკროზონაში დიდი არ არის (10).

მრავალწლიური მონაცემების მიხედვით, ჰაერის ტემპერატურების წლიური აბსოლუტური მინიმუმებიდან საშუალო -10, -11⁰ჩ უდრის. ათ წელიწადში ერთხელ მოსალოდნელია მინიმალური ტემპერატურის მცირე ხანგრძლივობით -15⁰-მდე დაცემა, რაც ვაზის სანაყოფე კვირტებს მხოლოდ სუსტად (< 30%) დააზიანებს.

ნიადაგი - 2005 წლის ივნის-ივლისის თვეში საქართველოს მებაღეობის, მევენახეობისა და მეღვინეობის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის ნიადაგმცოდნე სპეციალისტებმა, მიკროზონის ნიადაგური საფარის შესწავლის მიზნით, საკვლევ ტერიტორიაზე ჩაატარეს ნიადაგების კვლევის საველე და კამერალური სამუშაოები. ნიადაგების ანალიზური სამუშაოები ჩატარდა ამავე ინსტიტუტის აგროქიმიის ლაბორატორიაში.

გამოკვლევების შედეგად შესწავლილ ტერიტორიაზე გამოიყო შემდეგი ძირითადი ნიადაგური ტიპები:

1) ტყის ყავისფერი, დიდი სისქის, საშუალოდ და ძლიერ ხირხატიანი, მძიმე თიხნარი

2) ყავისფერი, დიდი სისქის, ალაგ სუსტად ხირხატიანი, თიხნარი და თიხიანი

3) ყავისფერი, საშუალო სისქის, სუსტად ხირხატიანი, მძიმე თიხნარი

4) მდელოს ყავისფერი, დიდი სისქის, მძიმე თიხნარი და თიხიანი

5) მდელოს ყავისფერი, დიდი სისქის, სუსტად და საშუალოდ ხირხატიანი, თიხნარი

6) დელუვიურ-პროლუვიური, დიდი სისქის, მსუბუქი და მძიმე თიხნარი

7) ალუვიურ-პროლუვიური, დიდი სისქის, სუსტად ხირხატიანი, თიხნარი

8) ალუვიური, დიდი სისქის, მძიმე თიხნარი

9) ალუვიური, დიდი სისქის, ძლიერ ხირხატიანი, თიხნარი

პირველი სახესხვაობის ნიადაგი ხასიათდება სოფ. ვანთის, სოფ. აკურის (ნაკ. ,,ნასახლარები"), სოფ. კისისხევში (ნაკ. ,,არხის ზემოთ") მაგალითზე.

მეორე სახესხვაობის ნიადაგი ხასიათდება სოფ. ბუშეტის (ნაკ. ,,რკინიგზის ქვემოთ თეთრ ხიდთან"), სოფ. შალაურის (ნაკ. ,,ტრასის ქვემოთ"), სოფ. ვაჩნაძიანის (ნაკ. ,,ხრამიწები") მაგალითზე.

მესამე სახესხვაობის ნიადაგი ხასიათდება სოფ. შალაურის (ნაკ. ,,დიდი ვერხვის ადგილები") მაგალითზე.

მეოთხე სახესხვაობის ნიადაგი ხასიათდება სოფ. წინანდლის (ნაკ. ,,თელიანი"), სოფ. ქვემო ხოდაშენის (ნაკ. ,,ნაფარეხლები"), სოფ. კურდღელაურის (ნაკ. ,,ბეღანაფშები") მაგალითზე.

მეხუთე სახესხვაობის ნიადაგი ხასიათდება სოფ. ქვემო ხოდაშენის (ნაკ. ,,დიდი ვენახები") მაგალითზე.

მეექვსე და მეშვიდე სახესხვაობის ნიადაგები წარმოდგენილია ზემოთ ჩამოთვლილი სოფლებიდან ალაზნის ვაკისკენ გარდამავალ ზოლში.

მერვე და მეცხრე სახესხვაობის ნიადაგები უშუალოდ ალაზნის ტერასის მიჯნაზე მდებარეობენ.

მიკროზონის ზედა ნაწილში წარმოდგენილი ყავისფერი ნიადაგები (თავისი სახესხვაობით) საშუალო და ღრმა პროფილით ხასიათდებიან. ქვედა ზოლში გავრცელებული ალუვიური, ალუვიურ-პროლუვიური და დელუვიურ-პროლუვიური ნიადაგები უფრო ღრმა პროფილით და სხვადასხვა ხირხატიანობით ხასიათდებიან. ნიადაგის პროფილის სისქე ზედა ნაწილში, სადაც ყავისფერი ნიადაგებია წარმოდგენილი 70-100 სმ-ის ფარგლებშია, ხოლო აქტიური ჰუმუსიანი ფენა 30-50 სმ-ის ფარგლებში. ზონის ქვედა ნაწილში, სადაც ალუვიური, ალუვიურ- პროლუვიური და დელუვიურ-პროლუვიური ნიადაგებია წარმოდგენილი პროფილი უფრო ღრმაა – 100-150 სმ-ს აღემატება, აქტიური ჰუმუსიანი ფენა კი 40-50 სმ-ია.

მექანიკური შედგენილობით ნიადაგები ძირითადად საშუალო და მძიმე თიხნარი შედგენილობით ხასიათდებიან, მცირე მონაკვეთებზე კი მსუბუქი თიხიანებიცაა წარმოდგენილი. ჰუმუსი მცირე რაოდენობითაა 1,0-2,5%-ის ფარგლებში, ჰიდროლიზური აზოტის, ხსნადი ფოსფორის და გაცვლითი კალიუმის შემცველობა დაბალია, კალციუმის კარბონატებს ნიადაგები მცირე და საშუალო რაოდენობით შეიცავენ, 2,5-16,0%-ის ფარგლებში, ნიადაგის არეს რეაქცია (პH) საშუალო ტუტეა.

მიკროზონაში წარმოდგენილი ნიადაგები ექსპოზიციით (ძირითადად ჩრდილო-აღმოსავლეთი და აღმოსავლეთი), კალციუმის კარბონატების შემცველობით, ხირხატიანობით და კლიმატური ფაქტორების ერთობლიობით კარგ პირობებს ქმნიან ,,წინანდლის" დასახელების ღვინომასალის მისაღებად.

ძირითადი გავრცელებული ვაზის ჯიშებია: რქაწითელი, საფერავი და კახური მწვანე.

აგროტექნოლოგიური რეგლამენტები - `წინანდლის" დასახელების ღვინის მისაღებად ნიადაგურ-კლიმატური პირობების გათვალისწინებით დაცული უნდა იქნეს შემდეგი აგროტექნოლოგიური რეგლამენტები.

 

გავრცელების არეალი: ზღვის დონიდან 300-600 მეტრამდე.

დარგვის სქემა: 2,0 X 1,5 მ 2,5 X 1,5 მ 3,0 X 1,5 მ-ზე.

შტამბის სიმაღლე: 70-100 სმ-მდე.

სხვლის ფორმა: თავისუფალი და ქართული ორმხრივი შპალერი.

დატვირთვის ნორმა 1მ²-ზე: 8-10 კვირტი. 1 ჰა-ზე 80-100 ათასი კვირტი.

მოსავალი: 1 ჰა-ზე 9-10 ტონა.

 

დარგვის სქემა: 2,5 X 1,5 მ 2,0 X 1,5 მ 3,0 X 1,5 მ-ზე.

შტამბის სიმაღლე: 70-100 სმ-მდე.

სხვლის ფორმა: თავისუფალი და ქართული ორმხრივი შპალერი.

დატვირთვის ნორმა 1მ²-ზე: 8-10 კვირტი. 1 ჰა-ზე 80-100 ათასი კვირტი.

მოსავალი: 1 ჰა-ზე 6-7 ტონა.

გადაუდებელი აგროღონისძიება: გასხვლისას დატოვებული კვირტებისა და მოსავლიანი ყლორტების ნორმირება დადგენილი აგრორეგლამენტების ფარგლებში _ რეგლამენტირებული მოსავლის მისაღებად.

 

 

ნიადაგის საშემოდგომო და საგაზაფხულო ხვნები. ნიადაგის მინიმალური დამუშავება _ ჰერბიციდების პერიოდულად გამოყენების ფონზე. ტენდამცველი ღონისძიებები _ ნიადაგის ზედაპირის ფხვიერ მდგომარეობაში შენარჩუნება (კულტივაცია, ფრეზირება, მულჩირება). სავეგეტაციო მორწყვის დამთავრება რთველის დაწყებამდე ერთი თვით ადრე, ურწყავში _ ნიადაგის ზედაპირის სარეველებისაგან სუფთა და ფხვიერ მდგომარეობაში შენარჩუნება. შესაძლებლობის ფარგლებში, ნიადაგის მულჩირება ორგანული მასითა და სინთეტური საშუალებით.

 

 

ორგანულ-მინერალური სასუქების გამოყენება კარტოგრაფიული აგრორეგლამენტებით.

 

 

ძირითადი დაავადებები: ჭრაქი, ნაცარი, ანთრაქნოზი, სიდამპლეები.

მავნებლები: ტკიპები, ყურძნის ჭია, ვაზის ცრუფარიანა.

ბრძოლის ღონისძიების გატარება: საქართველოში რეგისტრირებული, კონტაქტური და სისტემური პრეპარატებით.

დამატებითი აგროღონისძიება – ნაცრის წინააღმდეგ დამატებითი წამლობების ჩატარება.

 

 

რქაწითელი – თეთრყურძნიანი საღვინე ვაზის ჯიშია. ის გავრცელებულია როგორც საქართველოში, ისე მის ფარგლებს გარეთაც, რაც განპირობებულია მისი ფართო ეკოლოგიური პლასტიურობით და უნივერსალური სამეურნეო-ტექნოლოგიური თვისებებით. ჯიში საშუალო ან საშუალოზე საგვიანო პერიოდისაა, უხვმოსავლიანი (მტევნის საშუალო წონა 160-250 გ-მდე). საშუალო მოსავალი ჰექტარზე 90-100 ცენტნერი.

მოცემულ მიკროზონაში მწიფე ყურძენში შაქრიანობა 240 გ/დმ³-ს აღწევს. 7,8 გ/დმ³ მჟავიანობის შენარჩუნებით. "წინანდლის" დასახელების ღვინომასალის მისაღებად ყურძენი იკრიფება, როცა მასში შაქრის კონცენტრაცია 20-21% მიაღწევს.

კახური მწვანე – თეთრყურძნიანი საღვინე ვაზის ჯიშია.

ვაზი საშუალო ზრდისაა, საშუალო სიმწიფის პერიოდის. მტევნის საშუალო წონა 172 გ-ია, ხოლო საშუალო მოსავალი ჰექტარზე 6-7 ტ. ჯიშს ახასიათებს შაქრის დაგროვების (200-220 გ/დმ³) საკმაოდ დიდი უნარი, ნორმალური მჟავიანობის შენარჩუნებით (6,0-7,8 გ/დმ³). ჯიშის დამახასიათებელ თვისებად უნდა ჩაითვალოს მისი განსაკუთრებული მგრძნობიარობა ნაცრისადმი.

 

 

,,წინანდალი" ადგილწარმოშობის დასახელების კონტროლირებადი უმაღლესი ხარისხის თეთრი, მშრალი ღვინოა. იგი მზადდება რქაწითელის და ჯიშის ყურძნიდან, დასაშვებია 15%-მდე კახური მწვანეს ჯიშის ყურძნის გამოყენება.

ღვინო ,,წინანდალი" ხასიათდება ღია ჩალისფერი შეფერვით. გემოზე ჰარმონიული, სრული, დახვეწილი, განვითარებული ბუკეტით, ჯიშური არომატით..

ღვინო ,,წინანდლის" ქიმიური მონაცემები უნდა შეესაბამებოდეს შემდეგ მაჩვენებლებს:

მოცულობითი სპირტშემცველობა % - 10,5 _ 12,5

შაქრების მასური კონცენტრაცია _ არაუმეტეს 3 გ/დმ³

ტიტრული მჟავიანობა _ 5,5 _ 7,5 გ/დმ³

აქროლადი მჟავიანობა _ არაუმეტეს 1,0 გ/დმ³

დაყვანილი ექსტრაქტის მასის კონცენტრაცია – არანაკლებ 16 გ/დმ³

გოგირდოვანი მჟავის საერთო მასის კონცენტრაცია – არაუმეტეს 210 მგ/დმ³

თავისუფალი გოგირდოვანი მჟავის კონცენტრაცია – არაუმეტეს 30 მგ/დმ³

დანარჩენი ნორმატივები უნდა შეესაბამებოდეს საქართველოს საკანონმდებლო აქტებს და ევროსაბჭოს 1999 წლის 17 მაისის #1493/1999 დადგენილებას.

 

 

,,წინანდალის" მიკროზონაში სანედლეულო ბაზის ფართობები შეადგენს 653 ჰა.

წარმოებული მოსავალი მიკროზონაში მოსალოდნელი 4571 ტ. 1 ტონიდან 65 დეკალიტრის გამოსავლიანობის შემთხვევაში შესაძლებელია წარმოებული იქნეს 297 000 დეკალიტრი ღვინომასალა.

,,წინანდალის" მიკროზონის განსაკუთრებული ექსპოზიცია – ცივ-გომბორის ქედის ჩრდილო-აღმოსავლეთის დაქანებაზე შექმნილი მიკროკლიმატი ლიოსისებური, კარბონატული, ალუვიურ-პროლუვიური და დელუვიური წარმოშობის თიხნარი და ღორღიანი ნაფენები ჯიში რქაწითელის და მწვანის ჰარმონიზაცია განსაზღვრავს ღვინო ,,წინანდლის" მაღალ ღირსებას.