ისინი გადამფრენ ფრინველებს ჰგვანან, თუმცა, ჩიტებისგან განსხვავებით, თბილ ქვეყნებში გამოსაზამთრებლად კი არა, კოლეგების დასახმარებლად ჩადიან. ხუმრობით `გადამფრენ მეღვინეებს` ეძახიან, სამეცნიერო ენაზე კი ენოლოგები, ანუ ღვინის სპეციალისტები ჰქვიათ. გარკვეულ საფასურად ისინი მზად არიან მსოფლიოს ნებისმიერ კუთხეში გაემგზავრონ და ადგილობრივ მწარმოებლებს კვალიფიციური რჩევებით დაეხმარონ. ღვინის დაყენების ტექნოლოგიის გარდა, მათ ფუნქციებში ახალი სამარკო ნიშნების პოპულარიზებაც შედის.
მეღვინეობა ევროპაში პრესტიჟული საქმიანობაა. არანაკლებ აზარტული, ვიდრე ბანკის ან სამრეწველო კომპანიის მართვა, თუმცა, საყოველთაო აღიარება არ მოაქვს. რასაკვირველია, ამ სფეროშიც არსებობენ ვარსკვლავები, რომელთაც ცალკეული რეგიონების მეღვინეობაზე მოახდინეს გავლენა და თავიანთი სახელი ცნობილ სავაჭრო მარკად აქციეს, თუმცა, მათი რიცხვი არცთუ დიდია. მიგელ ტორესი (Miguel Torres-ფოტოზე), ჟორჟ დიუბოფი (Georges Duboeuf), მარსელ გიგალი (Georges Duboeuf) ანჯელო გაია (Angelo Gaja), პიერო ანტინორი (Piero Antinori); სამწუხაროდ, ძველი დროის ენოლოგთაგან მეტს ვერავის დაგისახელებთ და ამას თავისი ობიექტური მიზეზი აქვს.
საქმე ის გახლავთ, რომ ევროპელებს ღვინის დამამზადებელზე მეტად სასმელის წარმომავლობა და ხარისხი აინტერესებდათ და აინტერესებთ. ხანდახან სასიამოვნო თანხვედრა ხდება, როგორც, დომინიკ ლაფონის (Dominique Lafon), ჟერარ შავისა (Gerard Chave) და ოლივიე უმბრეშტის შემთხვევაში. ამ უკანასკნელმა 1998 წელს საერთაშორისო კონკურს WINE -ზე თეთრი ღვინის კატეგორიაში `წლის მეღვინის` წოდება და ლენ ევანსის (Len Evans Trophy) პრემია დაიმსახურა. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ეს ადამიანები საკუთარ თავს მეღვინეებს კი არა, ვინერონებს (vignerons) ანუ მევენახეებს უწოდებენ.
ვინ არიან ვინერონები
ვინერონი ის ადამიანია, რომელიც ვენახში იმდენსავე დროს ატარებს, რამდენსაც ღვინის სარდაფში. ფრანგებს მეღვინეების არ სწამთ. მათი აზრით, საუკეთესო მეღვინე თავად ადგილის დედაა, თუმცა, რეგიონებში, სადაც vin de pays კატეგორიის ღვინოებს ამზადებენ, მოსაზრება - `ღვინოს ღმერთი ქმნის` - არაპოპულარულია. სწორედ იქ და არა ელიტურ საწარმოებშია გავრცელებული ღვინის მარკირება მეღვინის სახელით.
ცნობილ ვენახს სახელგანთქმული მეღვინე აღარ სჭირდება. კარგი ენოლოგის დაქირავება მხოლოდ იმ შემთხვევაში მოგიწევთ, თუ გადაწყვიტეთ, თქვენი ღვინო წარმატებულ ბრენდად აქციოთ, ვენახს კი საუკუნეების ისტორია არა აქვს. სწორედ ასე მოიქცნენ ტოსკანელები, რომელთაც ცნობილი ენოლოგები, მაურიციო კასტელი (Maurizio Castelli) და ფრანკო ბერნაბეი (Framco Bernabei) დაიქირავეს. ასეთივე ვითარებაა არა მხოლოდ რიოხასა და მენდოზაში, არამედ მაჯისა (Mudgee და ჰანტერ ველიშიც (Hunter Valley) კი. ახლა გასაგებია, რატომ გაიზარდა ბოლო 15 წლის განმავლობაში ასე ძალიან მოთხოვნა მოწვეულ ენოლოგებზე. `გადამფრენი მეღვინეებიდან` ყველაზე ცნობილნი მიშელ როლანი (Michel Rolland) და ემილ პეინო (Emile Peynaud) არიან, რომელთაც საკუთარ მაგალითზე გვიჩვენეს, რა შეუძლიათ ამ პროფესიის ადამიანებს.
დაბალი მჟავიანობის აპოლოგეტი
თანამედროვე ენოლოგთაგან ემილ პეინო ყველაზე ცნობილია. ამჟამად პენსიაზეა. თავის დროზე კი ბორდოს უნივერსიტეტში ლექციებს კითხულობდა და მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში კოლეგებს კონსულტაციებს უწევდა. პეინომ ბორდოელი მეღვინეების აზროვნება შეცვალა. სწორედ მისი მოღვაწეობის პერიოდში გაითქვა სახელი იქაურმა პროდუქციამ. XX საუკუნის 80-იან წლებში ბორდოში დამზადებული ღვინო დახვეწილი, ელეგანტური და მდიდრული არომატით გამოირჩეოდა.
პეინოს სახელს ღვინის წარმოებაში არაერთი სიახლე უკავშირდება. მეღვინეებს რაც შეიძლება მწიფე ყურძნის მოკრეფას ურჩევდა. მისი აზრით, ეს იყო ყველაზე მნიშვნელოვანი, რაც კარგი ღვინისკენ მიმავალ გზაზე ადამიანს ევალებოდა, დანარჩენზე უკვე `მწიფე` ტანინები იზრუნებდნენ. `ნაკლებად ჩავერიოთ ბუნებრივ პროცესებში` - ასეთი გახლდათ პეინოს დევიზი.
იგი არასოდეს აქცევდა ყურადღებას ენოლოგთა განსხვავებულ მოსაზრებებს ღვინის მჟავიანობის შესახებ, რადგან ზუსტად იცოდა, რომ წითელი ღვინის ხარისხის მთავარი განმსაზღვრელი მისი დაბალი მჟავიანობა იყო. სწორედ პეინომ გამოარჩია შატოს ვენახების საუკეთესო ღვინოები დანარჩენთაგან; პრაქტიკაში დანერგა Grand Vin კლასის ღვინოების ჩამოსხმა `პირველი ხარისხის` ნიშნით, სხვები კი მეორე და მესამე ხარისხიანის იარლიყით უნდა გაეყიდათ.
წლებს თავისი მიაქვს. ბოლო დროს პეინო იშვითად ტოვებს ბორდოს. სამაგიეროდ ჰყავს მემკვიდრე, რომელიც ამ `დანაკლისს` გადაჭარბებით უნაზღაურებს.
ზებგერითი სიჩქარის ფრინველი
`გადამფრენი` მეღვინეები ბევრია, თუმცა, მათ შორის მხოლოდ ერთი ავითარებს ზებგერით სიჩქარეს. ეს მიშელ როლანი გახლავთ, რომელიც ბორდოს რეგიონის ერთ-ერთ ყველაზე ცნობილ რაიონში, პომროლში ცხოვრობს. თუმცა, იქ მას იშვიათად ნახავთ, რადგან ძირითად დროს თავის მრავალრიცხოვან კლიენტებთან ატარებს. გამომდინარე იქედან, რომ ეს ადამიანები დედამიწის სხვადასხვა წერტილში ცხოვრობენ, როლანი თითქმის ჰაერშია გამოკიდებული - წელიწადში დაახლოებით 167 რეისს ასრულებს.
`საუკეთესო ღვინო მხოლოდ კარგად დამწიფებული მარცვლისგან მიიღება` - დარწმუნებულია როლანი, თუმცა, არც იმას მალავს, რომ ბორდოსა და ბურგუნდიის მსგავს რეგიონებში ასეთი შედეგის მიღება არცთუ იოლია. ყურძნის უკეთ დასამწიფებლად იგი ორ ტექნოლოგიას გვთავაზობს: პირველი - effeuillage, ანუ ფოთლების მოცილება, რათა მტევანს მეტად მოხვდეს მზე და ჰაერი და მეორე - eclaircissage, ანუ ერთ ძირზე მტევნების რაოდენობის შემცირება ვაზის ფესვზე დატვირთვის შესამცირებლად.
ისტორიულად მეღვინეობა ორ სამეცნიერო დისციპლინას – ენოლოგიას (მეცნიერება ღვინის შესახებ) და ვიტიკულტურას (მევენახეობა) აერთიანებს. ეს უკანასკნელი ვენახისა და ყურძნის ჯიშების გამოყვანის საკითხებს შეისწავლის. რაც დრო გადის, მეღვინეები მეტად აცნობიერებენ, რამდენად მნიშვნელოვანია ნედლეული საბოლოო შედეგის, ანუ კარგი ღვინის მისაღებად, ამიტომ როლანის ტიპის ენოლოგები ყურძნის ხარისხს განსაკუთრებულ ყურადღებას აქცევენ.
თავისი მასწავლებლის მსგავსად, როლანიც ამტკიცებს, რომ ყურძენი რაც შეიძლება გვიან უნდა დავკრიფოთ და შემდეგ მისი მაცერაცია მოვახდინოთ. ეს სასმელის ფერს, გემოსა და ხარისხს გააუმჯობესებს. ცნობილი ენოლოგი იმასაც გვირჩევს, რომ ღვინო აუცილებლად მუხის ახალ კასრში შევინახოთ, რადგან ძველში გოგირდის მჟავა გროვდება. `ამბობენ, რომ ხეზე ჭკუა მეკეტება. სინამდვილეში, მუხის კასრს ღვინის ხარისხის გასაუმჯობესებლად ვიყენებ და არა მისთვის ხის გემოს მისანიჭებლად. ჩემი მიზანია, სასმელში ჰარმონია და წონასწორობა იგრძნობოდეს` - ამბობს როლანი.
ახალი სამყაროს თავისებურება
დღესდღეობით მსოფლიოს უამრავი ქვეყნის სუპერმარკეტი გადავსებულია სხვა ცნობილ `გადამფრენთა` პროდუქციით. კიმ მილნი (Kym Milne), ჰიუ რაიმონი (Hugh Ryman), ჟაკ ლიურტონი (Jacques Lurton), ჯონ ვორონჩაკი (John Worontschak) და პიტერ ბრაიტი (Peter Bright) კარგა ხანია არცთუ ურიგო ღვინოებს ამზადებენ, თანაც, არც ისე მაღალი ხარისხის ნედლეულისგან. წარმატებამ კიდევ უფრო გააძლიერა საზოგადოების ინტერესი მათ მიმართ. თავად ენოლოგები ამ ფაქტს შესაშური ობიექტურობით ხვდებიან. `გადამფრენ მეღვინეთა როლს მავანნი გადამეტებულად აფასებენ - ამბობს კიმ მილნი. - ბედი ღვინის იმ მწარმოებლებს უღიმის, ვინც საკუთარ გამოცდილებას ეყრდნობა და სხვათა დახმარების იმედად არ ცხოვრობს. კლიენტთან არასოდეს მივფრინავთ იმ განწყობით, რომ ვიღაც იდიოტს ღვინის დაყენება ვასწავლოთ. ეს მათ უჩვენოდაც იციან`.
მილნის აზრით, მოდა დაქირავებულ მეღვინეებზე მალე გადავა. `ჩვენი მისია თითქმის ამოწურულია - ამბობს იგი, - მსოფლიოში ძალიან ცოტაა ქვეყანა, სადაც ჯერ კიდევ ვჭირდებით.`
ევროპაში `გადამფრენი მეღვინეები` უკვე დასაფრენად ემზადებიან, ახალი სამყაროს ქვეყნებში კი ისინი კვლავ პოპულარობის პიკზე რჩებიან. ეს განსაკუთრებით თვალშისაცემია კალიფორნიაში, სადაც წამყვან მეღვინეებს ავტოგრაფებს ართმევენ, მათ სახელებს ახალ კომეტებს არქმევენ და ეთაყვანებიან. ერთი სიტყვით, საკულტო ფიგურები არიან.
პირველი მერცხალი, რომელმაც კალიფორნიელ მეღვინეებს დახმარება შესთავზა, რობერტ მონდავი (Robert Mondavi) გახლდათ. 1966 წელს მან Napa Valley-ში ღვინის საწარმო გახსნა და თავისი საქმიანობით მეღვინის სტერეოტიპი სრულიად შეცვალა. მანამდე კალიფორნიაში ადგილობრივი მწარმოებლები – გალო (Gallo), სებასტიანი (Sebastiani) და ლუის მარტინი (Louis Martini) მოღვაწეობდნენ, თუმცა, მონდავიმ ფურორი მოახდინა და მეღვინეობა არაფრით გამორჩეული პროფესიიდან ელიტურ საქმიანობად აქცია.
კიდევ ერთი ქვეყანა, რომელმაც კარგი მეღვინეებით გაითქვა სახელი, ავსტრალიაა. ჯეფ მერილი (Geoff Merrill), ვოლფ ბლასი (Wolf Blass), ბრაიან კროზერი (Brian Croser), ჯეიმს ჰელიდეი (James Halliday), ჯონ დიუვალი (Jon Duval), შტეფენ ჰენშკე Stephen Henschke) - სწორედ ამ ადამიანებმა გაიტანეს მსოფლიო ასპარეზზე ავსტრალიური ღვინო. მათ შორის ყველაზე გამორჩეული ვოლფ ბლასია, რომელსაც `ავსტრალიელ მონდავისაც` უწოდებენ. წარმატების მისაღწევად იგი არაფერზე იხევდა უკან. რეკლამის არაორდინარულ ხერხებსაც მიმართავდა. მაგალითად, ადამიანებს მისი სახელი უკეთ რომ დაემახსოვრებინათ, აეროპორტებში ხმამაღლა აცხადებდა საკუთარ გვარს. თუმცა, გადამეტებულმა პოპულარობამ მეღვინის ბიზნესს, შესაძლოა, ავნოს კიდეც. მაგალითად, McLaren Vale -ში, ჯეფ მერილის საწარმოში მისულ სტუმრებსა და მნახველებს მერილის გარდა საუბარი არავისთან სურდათ. წარმომიდგენია, რა მდგომარეობაში იქნებოდა იგი დღის ბოლოს. ვეჭვობ, ასეთივე მდგომარეობაში აგდებდნენ Chateau Margaux -ს დამთვალიერებლები პოლ პონტალიეს (Paul Pontallier), არადა, იგი მედოკის ყველაზე ცნობილი მეღვინეა. თავად პონტალიე მეღვინის კულტივირებას ახალი სამყაროს ქვეყნების თავისებურებად მიიჩნევს.
მოდა მოდის და მიდის...
რამდენ ხანს გაძლებს მეღვინის კულტი? ახალი სამყაროს ქვეყნებში თანდათან აცნობიერებენ, რომ მევენახე მეღვინეზე არანაკლებ მნიშვნელოვანია. ასეთი დამოკიდებულების ჩამოყალიბებაში დიდი წვლილი მიუძღვით რიჩარდ სმარტს (Richard Smart), პრიუ ჰენშკეს (Prue Henscke), სტივ სმიტს (Steve Smith) და დევიდ ჯორდანს (David Jordan). კალიფორნიიდან დაბრუნებულმა მიგელ ტორესმა აღნიშნა, რომ იქაურები ვაზის მწკრივების წყობასა და სიმჭიდროვეზე ლაპარაკობდნენ. ათი წლის წინათ ასეთი რამ აზრადაც არავის მოუვიდოდაო.თუმცა, ჯერჯერობით მეღვინე მაინც სამყაროს საყრდენ წერტილად რჩება, რაც მევენახეებს, ცოტა არ იყოს, აღიზიანებთ. დევიდ მერდოკი (David Murdock), ავსტრალიელ ღვინის მწარმოებელთა ერთ-ერთი ყველაზე მხვილი გაერთიანების, Southcorp -ის წევრი, ამბობს: `ავსტრალიელებს მეღვინე და მევენახე ერთიდაიგივე პიროვნება ჰგონიათ. რასაკვირველია, ეს მცდარი მოსაზრებაა. როდესაც მევენახე კარგად ასრულებს თავის საქმეს, მეღვინეს მუშაობა უადვილდება, მაგრამ საკმარისია მევენახემ შეცდომა დაუშვას, რომ კარგი ღვინო არაფრისდიდებით აღარ გამოვა`.© „მარანი“
ბეჭდვა
თქვენი კომენტარი