ქვევრში ღვინის დაყენების ტრადიცია, მარკეტინგი თუ მომავლის პერსპექტივები

ლევან სეფისკვერაძე

ღვინის ბარი g.Vino და “ღვინის კლუბი“ აგრძელებს საგანმანათლებლო დეგუსტაციების ციკლს ღვინის შესახებ. ამ შეხვედრებზე მიწვეული ღვინის მცოდნეები, მეღვინეები და მეღვინეობით დაინტერესებული ადამიანები სხვადასხვა თემებზე საუბრობენ დაწყებული თანამედროვე მეღვინეობაში არსებული პრობლემებით - დამთავრებული ვაზის კონკრეტული ჯიშებით.

11 თებერვალს, ბარის სტუმრები მევენახეობა-მეღვინეობის მკვლევარი გიორგი ბარისაშვილი და მარანი "დო-რე-მი"-ს დამფუძნებლები იყვნენ. “ღვინის კლუბის“ პრეზიდენტი მალხაზ ხარბედია დეგუსტაციას უძღვებოდა.

გურამ მაისურაძე, ღვინის ბარ g.Vino-დ მენეჯერი: “ჩვენი გუნდის სურვილია დიდი პატივისცემა გამოვხატოთ “ღვინის კლუბისა“ და ნატურალისტი მეღვინეების მიმართ. ეს საღამოები პირველ ყოვლისა კეთდება მომხმარებლებისთვის, რომლებსაც ხშირად არა აქვთ ფუფუნება მსგავს ღონისძიებებს დაესწრონ. გვინდა მოკრძალებული წვლილი შევიტანოთ ღვინის ცნობიერების ამაღლებაში. ესაა ჩვენი ორმხრივი პატივისცემა მეღვინეებისა და მომხმარებლების მიმართ. გვინდა მეღვინეებმა უკეთ გააცნონ საკუთარი პროდუქცია ხალხს და წინ წამოვწიოთ ნატურალური ღვინო. ხშირად გვეკითხებიან, თუ რა არის ნატურალური ღვინო და რით განსხვავდება ის ინდუსტრიული ღვინისგან. ჩემი აზრით, სწორედ ასეთი საღამოებია საუკეთესო საშუალება იმისა, რომ პასუხები გაეცეს ასეთ კითხვებს“.

შეხვედრის მიმდინაროებისას ღვინის და ჭაჭის რამდენიმე ნიმუში გაისინჯა:

1.         არჩილ გუნიავა, ციცქა;

2.         დო-რე-მი, რქაწითელი-ხიხვი

3.         დო-რე-მი, რქაწითელი-მწვანე (ამსტერდამის გამოფენის გამარჯვებული ქარვისფერი ღვინო);

4.         მარანი კალამი, რაჭული ძელშავი;

5.         დო-რე-მი, საფერავი;

6.         გიორგი ბარისაშვილი, ქვევრის ჭაჭა.

შეხვედრის მთავარი თემა იყო ქვევრი, ქვევრის ღვინის დაყენების ტრადიცია, მარკეტინგი და მომავლის პერსპექტივები. ქვევრი ზოგისთვის წმინდა წყლის მარკეტინგული პროდუქტია, ზოგისთვის ტრადიციის ნაწილი. თუმცა არიან ადამიანები, რომელთათვისაც ქვევრი და ქვევრის ღვინო საკუთარი და ვენახის შესაძლებლობების გამოვლენის საშუალებაა.

როგორც მალხაზ ხარბედია განმარტავს, ქვევრმა რთული გზა გამოიარა და ათწლეულების მანძილზე დავიწყებას იყო მიცემული ქვევრის ღვინის კულტურა. უცნაურია, მაგრამ საბჭოთა კავშირის ეპოქაში ერთი პერიოდი (საუბარია 50-იანი წლების ბოლოსა და 60-იანებზე) საკმაოდ ბევრი მარანი აშენდა, სადაც ქვევრებიც ჩაირგო. თუმცა, გეგმიური ეკონომიკის მომძლავრებისას ქვევრის ღვინის წარმოებები გაჩერდნენ. ეს იყო დრო, როდესაც საქართველოს არაერთ დაბაში თუ სოფელში მზადდებოდა ქვევრი, მაგრამ ათწლეულების მანძილზე ეს საქმეც დავიწყებას მიეცა. ბევრმა ადამიანმა დააბეტონა ქვევრი, ზოგმა მიწა მიაყარა და ბევრიც სხვა მიზნებით იყენებდა.

მალხაზ ხარბედია, ღვინის კლუბის პრეზიდენტი: “საქართველოში ქვევრისთვის გადამწყვეტი პერიოდი დადგა 2006 წლის მერე, როდესაც რუსული ემბარგო გამოცხადდა და დაიწყო ახალი ძვრებიც. ქართული ღვინის პოპულარიზაციისთვის მთავარი იყო ქვევრის ღვინო და საბოლოოდ ქართული ღვინის დიდ ასპარეზზე გასვლას გეზი სწორედ ქვევრის ღვინომ მისცა. დღეს მნიშვნელობა არა აქვს მეღვინე სულ 500 ბოთლს აყენებს თუ ბევრად მეტს - ეს ღვინოები მაინც აღწევენ მსოფლიოს ყველაზე ცნობილ ღვინის ბარებსა და რესტორნებამდე.

გასული საუკუნის 90-იანი წლებიდან ღვინის მოყვარულებმა დაიწყეს რაღაც ახლის ძიება და მალე ქართულ ქვევრსაც მიაგნეს. ეს მათ ძალიან მოეწონათ და ვიცით, რომ არიან პიონერები, რომლებმაც საქართველოდან ქვევრი ჯერ კიდევ 90-იან წლებში გაიტანეს. მაგალითად იოშკო გრავნერი, რომელმაც იტალიაში, ფრიულის რეგიონში ერთ-ერთმა პირველმა დააყენა ქართულ ქვევრში ღვინო. იქ მანამდეც არსებობდა ღვინის ჭაჭაზე დავარგების ტრადიცია, თუმცა სახელდობრ ქვევრი მათთვისაც და ზოგადად მსოფლიო ღვინის მოყვარულებისთვისაც დიდი სიახლე და ერთგვარი ფესვებთან დაბრუნება აღმოჩნდა“.

ქვევრისა და ქვევრის ღვინის რაობაზე იმ მეღვინეებმაც ისაუბრეს, რომლებიც ქვევრს საკუთარ მარნებში აქტიურად იყენებენ.

მამუკა წიკლაური, მარან “დო რე მი“-ს წარმომადგენელი: “ქვევრი ჩემი აზრით ცოტა რთულად მოსავლელი ჭურჭელია და განსაკუთრებულად დიდი დაკვირვებით სჭირდება მიხედვა. დეგუსტაციაზე წარმოდგენილთაგან, ერთ-ერთმა ქვევრის ღვინომ გვასახელა ამ ცოტა ხნის წინ ამსტერდამში, ბუნებრივი ღვინის და კერძების დიდ ფესტივალზე. იქ მოეწყო ქარვისფერი ღვინოების კონკურსი, სადაც სხვა არაერთი ცნობილი ღვინო იყო წარმოდგენილი (აღფრთოვანებული ვიყავი ამ ღვინოებს რომ ვსინჯავდი). საკონკურსოდ მეც წარვადგინე ჩვენი რქაწითელი-მწვანე. მეორე დღეს მოგვილოცეს და გვთხრეს, რომ ჩვენი ღვინო ექვსეულში შევიდა და ეს ექვსეული უკვე დიდი წარმატება იყო. თუმცა, დაჯილდოვებისას აღმოჩნდა, რომ საერთოდაც, პირველ ადგილზე გავედით. არ დაიმალავთ და ვიყავი გაოცებულიც და ნასიამოვნებიც“.

მეღვინეობისა და მეთუნეობის მკვლევარმა გიორგი ბარისაშვილმა ძირითადად ქართლის, კონკრეტულად კი ქსნის ხეობის კერამიკაზე ისაუბრა. მან წლების წინ ფეხით შემოაიარა ეს მხარე და სოფელი ცხავათი, რომელიც დღეს ოკუპირებულია.

გიორგი ბარისაშვილი: “ბევრნაირ თიხის ჭურჭელთან მქონია შეხება და შემიძლია ვთქვა, რომ ცხავათური თიხა არის ძალიან გასხვავებული და მისგან სრულიად სხვაგვარი ქვევრები მზადდება. ცხავათური თიხის გამოწვა არ გრძელდება დღეების მაძილზე. თუკი ჩვეულებრივ ქვევრი იწვება დაახლოებით სამი დღე, იმისთვის, რომ მაქსიმალურ ტემპერატურას მიაღწიოს და კარგად გამოიწვას, ეს ქვევრები დღენახევარში იწვება და ტემპერატურაც არ ჭირდება განსაკუთრებით დიდი.

ეს ქვევრები ხშირად გარედან მოხატულია და აწერია მეთუნის სახელი. იშვიათად ფასიც კი აწერია იმის გამო, რომ მექვევრე ბაზარზე ვერ გადიოდა, ფასს წერნაქით აწერდა დ ეს რჩებოდა ისტორიის ნაწილად. ცხავათში ქვევრების ზომა იყო დაახლოებით 200-300 ლიტრი. ეს ერთად-ერთი ქართული ქვევრია, რომელიც იწყება და მთავრდება მეთუნის მორგვზე.

ცხვათური თიხა მხოლოდ ცხვათში არ მოიპოვება. ამ ტიპის თიხა ქსნის ხეობის ბევრ ადგილზეა და ეს არის სრულიად სხვა ხარისხის მასალა. მას ჭირდება სათანადო კვლევა.“

ბარისაშვილის თქმით, ცხავათური ქვევრები გარეგნულადაც განსხვავებულია და ტრადიციული ქართული ქვევრები რომ ამოვაბრუნოთ - ისეთი ფორმა აქვს. მისი აზრით, ცხავათური თიხა და ქვევრი დიდი კვლევის თემაა და მიუხედავად იმისა, რომ დღეს ამ ტერიტორიაზე შესვლა ფაქტობრივად შეუძლებელია, იმედია ეს კულტურა შეუსწავლელი მაინც არ დარჩება.

© საქართველოს ღვინის კლუბი, ღვინის ეროვნული სააგენტო, ღვინის საინფორმაციო ცენტრი