ოცნება თბილისურ ვენახებზე

მალხაზ ხარბედია

თბი­ლი­სი უკ­ვე საკ­მა­ოდ დატ­ვირ­თუ­ლია ტუ­რის­ტე­ბით, მაგ­რამ სამ­წუ­ხა­როდ, დე­და­ქა­ლაქ­ში ჯერ კი­დევ ბევ­რი ნაკ­ლია მა­თი მომ­სა­ხუ­რე­ბის თვალ­საზ­რი­სით. ამ ნაკ­ლთა შო­რის წამ­ყვან პო­ზი­ცი­ებ­ზეა ღვი­ნის ტუ­რიზ­მი, რომ­ლის გან­ვი­თა­რე­ბის­თვი­საც თბი­ლის­ში ძა­ლი­ან ცო­ტა რამ კეთ­დე­ბა.

ყვე­ლა, ვი­საც ერ­თხელ მა­ინც უმას­პინ­ძლია ღვი­ნით და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლი სტუმ­რის­თვის, შე­ამ­ჩნევ­და, რომ რეს­ტორ­ნის გარ­და, დე­და­ქა­ლაქ­ში ღვი­ნოს­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი არა­ნა­ი­რი სხვა აქ­ტი­ვო­ბა არ არ­სე­ბობს. არ არის ღვი­ნის კა­ფე­ე­ბი, არც მცი­რე მარ­ნე­ბია, სა­დაც სტუ­მარს მი­იყ­ვან­დი და, მით უმე­ტეს, არც ვე­ნა­ხე­ბია გა­შე­ნე­ბუ­ლი ქა­ლა­ქის შე­მო­გა­რენ­ში. არა­და, ამ სა­კით­ხის მოგ­ვა­რე­ბა გა­ცი­ლე­ბით უფ­რო სა­ინ­ტე­რე­სოს და მიმ­ზიდ­ველს გახ­დი­და ქა­ლაქს, მით უმე­ტეს, თუ­კი კარ­გად და­ვაკ­ვირ­დე­ბით, თბი­ლი­სი მე­ვე­ნა­ხე­ო­ბის ტრა­დი­ცი­ულ ქა­ლა­ქა­დაც კი შე­იძ­ლე­ბა წარ­მო­ჩინ­დეს.

სა­ქარ­თვე­ლო ვა­ზის სამ­შობ­ლოა და ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში ვა­ზი­სა და ღვი­ნის ტრა­დი­ცი­აც უწ­ყვე­ტად მო­დი­ო­და ათას­წლე­უ­ლე­ბის მან­ძილ­ზე. ამი­ტო­მაც, გა­საკ­ვი­რი არაა, რომ ჯერ ძვე­ლი დე­და­ქა­ლა­ქი მცხე­თა, მოგ­ვი­ა­ნე­ბით კი ქვეყ­ნის ახა­ლი დე­და­ქა­ლა­ქი მჭიდ­როდ იყო და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი მე­ვე­ნა­ხე­ო­ბა-მეღ­ვი­ნე­ო­ბას­თან. სამ­წუ­ხა­როა, რომ დღეს, ჩვენს ქა­ლაქ­ში ვა­ზი­სა და ღვი­ნის კვა­ლი ისე­თი ცხა­დი აღა­რაა, რო­გორც თუნ­დაც 2 სა­უ­კუ­ნის წინ იყო.

აქ უხ­სო­ვა­რი დრო­ი­დან იყო ვე­ნა­ხე­ბი გა­შე­ნე­ბუ­ლი, ად­რე შუა სა­უ­კუ­ნე­ებ­ში კი თბი­ლი­სის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე თურ­მე ქვევ­რებ­საც აწარ­მო­ებ­დნენ, რაც, რა თქმა უნ­და, იმა­ზე მი­უ­თი­თებს, რომ ამ ქვევ­რებ­ში ძვე­ლი თბი­ლი­სე­ლე­ბი ღვი­ნო­საც აყე­ნებ­დნენ. თბი­ლი­სუ­რი მე­ვე­ნა­ხე­ო­ბის ის­ტო­რი­ა­ში ჩა­ვარ­დნე­ბიც იყო, ძი­რი­თა­დად მა­შინ, რო­დე­საც ქა­ლა­ქი დამ­პყრო­ბელს ეკა­ვა, თუმ­ცა ამის მი­უ­ხე­და­ვად, ქა­ლა­ქი მა­ინც იბ­რუ­ნებ­და ხოლ­მე ვე­ნა­ხო­ვა­ნი და­სახ­ლე­ბის სტა­ტუსს. მა­გა­ლი­თად, წყა­რო­ე­ბი­დან ვი­ცით, რომ XVIII სა­უ­კუ­ნის ბო­ლოს კრწა­ნის­ში და ორ­თა­ჭა­ლა­ში საკ­მა­ოდ ვრცე­ლი ვე­ნა­ხე­ბი იყო გა­შე­ნე­ბუ­ლი, რომ­ლე­ბიც მე­ფე ერეკ­ლე II-ის შვი­ლებს, იუ­ლონს და ანას­ტა­სი­ას ეკუთ­ვნო­და. ასე­ვე ვე­ნა­ხე­ბი იყო გა­შე­ნე­ბუ­ლი ახ­ლან­დელ ვე­რა­ზეც და დღე­ვან­დე­ლი ზო­ო­პარ­კის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე. უნ­და ვახ­სე­ნოთ ბა­ტო­ნიშ­ვილ და­ვი­თის სა­ხა­ზი­ნო ბა­ღიც, რო­მე­ლიც ახ­ლან­დე­ლი თა­ვი­სუფ­ლე­ბის მო­ედ­ნის უკან იყო გა­შე­ნე­ბუ­ლი და სა­დაც 1823 წელს 7 ათას ძი­რამ­დე ვა­ზი იყო ჩაყ­რი­ლი. ვე­ნა­ხე­ბით იყო და­ფა­რუ­ლი მტკვრის მარ­ცხე­ნა სა­ნა­პი­როც, ახ­ლან­დე­ლი აღ­მა­შე­ნებ­ლის გამ­ზი­რი­სა და დი­დუ­ბის ტე­რი­ტო­რი­ე­ბი.

დი­დუ­ბე­ში და მტკვრის მარ­ცხე­ნა სა­ნა­პი­როს სხვა უბ­ნებ­ში გერ­მა­ნე­ლე­ბის ჩა­მო­სახ­ლე­ბის შემ­დეგ, ქა­ლა­ქუ­რი მე­ვე­ნა­ხე­ო­ბა გან­სა­კუთ­რე­ბით წინ წა­ვი­და. სწო­რედ ამ პე­რი­ოდ­ში, მე­ფის­ნაც­ვალ ვო­რონ­ცო­ვის თა­ოს­ნო­ბით, ქვე­ყა­ნა­ში პირ­ვე­ლი უც­ხო­უ­რი ჯი­შე­ბიც შე­მო­ი­ტა­ნეს, რო­მე­ლიც დი­დუ­ბი­დან დაწ­ყე­ბუ­ლი, დღე­ვან­დე­ლი ნავ­თლუ­ღის ბო­ლომ­დე გა­შე­ნე­ბულ ვე­ნა­ხებ­ში და­ირ­გო. მა­შინ გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი მო­წო­ნე­ბით მუს­კა­ტი სარ­გებ­ლობ­და.

მე­ვე­ნა­ხე­ო­ბის კუთ­ხით გან­სა­კუთ­რე­ბით გა­მო­ირ­ჩე­ო­და გა­რე­უბ­ნე­ბი – დი­დუ­ბე, დი­ღო­მი, ავ­ჭა­ლა, გლდა­ნი, ნავ­თლუ­ღი და სხვა უბ­ნე­ბი. ვარ­კე­თილ­ში საბ­ჭო­თა პე­რი­ოდ­ში უზარ­მა­ზარ ფარ­თო­ბებ­ზე იყო გა­და­ჭი­მუ­ლი ვე­ნა­ხე­ბი, სა­დაც რქა­წი­თე­ლი, სა­ფე­რა­ვი, თეთ­რი ბუ­დე­შუ­რი და სხვა ჯი­შე­ბი მოჰ­ყავ­დათ, ვაშ­ლიჯ­ვრის მიმ­დე­ბა­რე ფერ­დო­ბებ­ზე კი ბო­ლო დრომ­დე შე­მორ­ჩა სა­კო­ლექ­ციო, იშ­ვი­ა­თი ჯი­შე­ბით დატ­ვირ­თუ­ლი ვე­ნა­ხე­ბი. თბი­ლისს ად­გი­ლობ­რი­ვი ჯი­შე­ბიც ჰქონ­და – დიღ­მუ­რა, გლდა­ნუ­რა და თბი­ლუ­რი, რო­მელ­თა აღ­დგე­ნა და ხე­ლახ­ლა გავ­რცე­ლე­ბაც პრობ­ლე­მას არ წარ­მო­ად­გენს...

თბი­ლი­სის მე­ვე­ნა­ხე­ო­ბის ის­ტო­რი­ა­ზე სა­უ­ბარს აქ შევ­წყვეტ და მკით­ხვე­ლებს ავ­სტრი­ის დე­და­ქა­ლა­ქის, ვე­ნის მა­გა­ლითს შე­ვახ­სე­ნებ, რო­მე­ლიც თით­ქმის მთლი­ა­ნად ვე­ნა­ხე­ბი­თაა გარ­შე­მორ­ტყმუ­ლი და რო­მელ­მაც უკ­ვე და­იმ­კვიდ­რა ღვი­ნის ქა­ლა­ქის სა­ხე­ლი. მცი­რე მარ­ნე­ბი, შე­სა­ნიშ­ნა­ვი ღვი­ნის კა­ფე­ე­ბი, მიშ­ლე­ნის ვარ­სკვლა­ვი­ა­ნი რეს­ტორ­ნე­ბი – ეს ყვე­ლა­ფე­რი ძა­ლი­ან მიმ­ზიდ­ველს ხდის ქა­ლაქს ჰე­დო­ნის­ტი, სი­ა­მოვ­ნე­ბის მა­ძი­ე­ბე­ლი სტუმ­რე­ბის­თვის. და­მი­ჯე­რეთ, ასე­თი რა­მის გა­კე­თე­ბა თბი­ლის­ში­ცაა შე­საძ­ლე­ბე­ლი, მით უმე­ტეს, რომ აქა­ურ­მა ჰა­ვამ და ნი­ა­დაგ­მა ძა­ლი­ან სა­ინ­ტე­რე­სო შე­დე­გი შე­იძ­ლე­ბა გვაჩ­ვე­ნოს.

დროა გა­ვაც­ნო­ბი­ე­როთ, რომ სა­ქარ­თვე­ლო ღვი­ნის სამ­შობ­ლოა, თბი­ლი­სი კი – მი­სი დე­და­ქა­ლა­ქი.

© tabula