ღვინის გზამკვლევი - შაბლი

შაბლის უდავოდ შეიძლება ვუწოდოთ საფრანგეთის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი თეთრი ღვინო. განსაკუთრებით კი ქვეყნის ფარგლებს გარეთაა იგი პოპულარული. თავის სამშობლოში ამ ღვინოს სწორედაც რომ ღირსეული ადგილი უჭირავს, მაგრამ მისი პოპულარობა მთელ დანარჩენ მსოფლიოში, როგორც იტყვიან, "კონკურენციის გარეშეა".

ამის თვალსაჩინო მტკიცებულებას წარმოადგენს "შაბლის ანალოგების", ანუ იმ ღვინოების არსებობა, რომლებიც იმავე სახელს ატარებს და სადღაც ახალ სამყაროშია დამზადებული შარდონეს ჯიშისგან, რაც, ბუნებრივია, ოდითგანვე ფრანგების უკმაყოფილებას იწვევდა. შაბლის წარმატების მიზეზები ნათელია: ამ ღვინოს არა მარტო მშვენიერი ხარისხი და ყველასათვის ნაცნობი სტილი, არამედ სახელიც ადვილად დასამახსოვრებელი აქვს. მაშინ, როცა არანაკლებ ღირსეული ბევრი სხვა თეთრი ფრანგული ღვინის სახელის გახსენებას კარგი მეხსიერება და, გარკვეულწილად, ენის გავარჯიშება სჭირდება. ამასთან, ბევრი იმპორტიორი აღნიშნავს არა მხოლოდ რიგითი, "ჩვეულებრივი" შაბლის, არამედ გრან კრიუს ხარისხის ღვინოების გაყიდვის საკმაოდ მაღალ დონესაც.

რობერტ პარკერის აზრით, უკანასკნელი 15 წლის განმავლობაში ბურგუნდიის თეთრი ღვინოებისთვის (მათ შორის შაბლისთვისაც) ყველაზე შემოსავლიანი იყო 1989, 1992, 1995, 1996 და 2002 წლები და ექსპერტმა ყველა მათგანს 90 ქულაზე მეტი მიანიჭა. ბატონმა პარკერმა 89 ქულით შეაფასა 1997 და 1999 წლები; 2000-მა წელმა 88 ქულა დაიმსახურა, 1990-მა - 87, 2001-მა - 86, 1998-მა კი - 84. შეგახსენებთ, რომ ექსპერტის განმარტებით, თუ ქულების რაოდენობამ 90-ს გადააჭარბა, წელიწადს შეიძლება ვუწოდოთ შესანიშნავი, 80-ზე მეტის შემთხვევაში კი - ჩინებული. 1991, 1993 და 1994 წლების მოსავალი შეფასდა 70-დან 77-მდე ქულით, ბატონი პარკერის სისტემის მიხედვით ეს "ჩვეულებრივ" წელიწადს ნიშნავს. რაც შეეხება ჩავარდნებს, ექსპერტის აზრით, ამ პერიოდში მათ ადგილი არ ჰქონია.

გავიხსენოთ ისტორია

დაუჯერებელია, მაგრამ საუკუნეზე მეტი ხნით ადრე ამ ტერიტორიაზე მეტწილად წითელი ჯიშის ყურძენი მოჰყავდათ. მაშინ ვენახების ფართობს დღევანდელთან შედარებით უბრალოდ დიდი კი არა, შეუდარებლად დიდი ადგილი ეკავა; იმავეს თქმა შეიძლება ღვინის წარმოების მოცულობაზეც. თუმცა, შაბლის ისტორია ყოველთვის იმდენად უღრუბლო როდი იყო, როგორც ერთი შეხედვით ჩანდა - ამ რეგიონმა არა მარტო აღზევება, არამედ დაცემაც იცოდა, თანაც საკმაოდ დიდი სიმაღლიდან. დასახლებულ პუნქტად შაბლი პირველად VI საუკუნეში მოიხსენიება; მაშინ აქ დაარსდა მონასტერი, რომელსაც შემდგომი დროისთვის მთავარი დამსახურება ექნება შაბლის მეღვინეობის აქტივიზაციის საქმეში. ადგილობრივმა ბერებმა შეძლეს მნიშვნელოვანი კომერციული წარმატებების მიღწევა, რისთვისაც არა მარტო საკუთარ ცოდნასა და გამოცდილებას, არამედ რეგიონის ხელსაყრელ მდებარეობასაც იყენებდნენ. იგი ხომ ოსერის სამდინარო პორტთან ახლოს და, საერთოდაც, პარიზიდან არც ისე შორს - დაახლოებით 100 კილომეტრში მდებარეობდა. დროთა განმავლობაში შაბლის ღვინოები უფრო და უფრო პოპულარული ხდებოდა და თავის ძირითად კონკურენტებს - ოსერუას ღვინოებს ჩრდილავდა; XV საუკუნეში ისინი ერთობ წარმატებით გაჰქონდათ ინგლისში. 1568 წელს კი ცუდი პერიოდი დადგა. რელიგიური ომების დროს ქალაქი შაბლი პრაქტიკულად მთლიანად გაანადგურეს ჰუგენოტებმა. მისი ადრინდელი ძლევამოსილების, და რა თქმა უნდა, ადგილობრივი ღვინოების დიდების აღდგენას თითქმის ორასი წელი დასჭირდა. შაბლის ღვინოებს, რომლებითაც, სხვათა შორის, სამეფო კარის მომარაგებაც დაიწყეს, ოქროს ხანა დაუდგათ. ასე გრძელდებოდა ფილოქსერას შემოსევამდე. ამ თავდასხმასთან გამკლავება შაბლიმ საკმაოდ ხანგრძლივი დროის შემდეგ შეძლო, ბევრად გვიან, ვიდრე ამ უბედურებისგან დაზარალებულმა საფრანგეთის სხვა რაიონებმა. შაბლის აღორძინება მხოლოდ მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ დაიწყო.

დღევანდელი დღე

დღევანდელი შაბლი - ეს დაახლოებით 4000 ჰექტარი ვენახებია, 10-ჯერ ნაკლები, ვიდრე ფილოქსერამდე იყო. ისინი გადაჭიმულია მდინარე სერენის გასწვრივ, ბურგუნდიის ჩრდილოეთით, იონის დეპარტამენტის ტერიტორიაზე, და მოიცავს 19 სოფელს. მეღვინეობის ზონის ცენტრი წყნარი, მყუდრო და მთვლემარე პატარა ქალაქი შაბლია. შაბლის ერთ-ერთი თავისებურება ის გახლავთ, რომ ვენახების ფართობი აქ ზრდას აგრძელებს: ასე მაგალითად, ჯერ კიდევ 20 წლის წინ ისინი ორჯერ ნაკლები იყო; ოღონდ ეს არ ეხება გრან კრიუს ვენახებს. თუმცა, ზოგიერთმა ვენახმა, რომელიც კლასიფიცირებულია როგორც "უბრალოდ" შაბლი, უფლება მოიპოვა პრემიერ კრიუს სტატუსზე. მსგავსი პროგრესულობა კიდევ უფრო დასაფასებელია, თუ გავიხსენებთ იმავე მედოკთან დაკავშირებულ სიტუაციას. შაბლიში მხოლოდ თეთრ ღვინოებს ამზადებენ შარდონეს ყურძნის ერთადერთი ჯიშიდან. ამასთან, ისინი იმდენად მრავალფეროვანია, რომ მათი ზოგადი დახასიათება შეუძლებელია. ელეგანტური, მდიდარი, ძალიან მშრალი, მკვეთრი გემოს მქონე ასე ცნობილ "მინერალურ" ელფერთან ერთად... აი, ეს არის ალბათ ყველა ამ ღვინის გამაერთიანებელი ეპითეტი. ყოველი კონკრეტული შაბლის აღწერა დეგუსტატორისთვის ერთ სიამოვნებად ღირს. შაბლი გრან კრიუს საუკეთესო ღვინოები შეიძლება ინახებოდეს დიდხანს - ზოგჯერ ათეული წლებიც; მათი გემო და არომატი დროთა განმავლობაში აღწევს განსაკუთრებულ დახვეწილობას და უფრო სრულყოფილი ხდება. მათ სამართლიანად უჭირავს თავიანთი ადგილი მსოფლიოს პრესტიჟულ თეთრ ღვინოებს შორის; ბევრი ნიმუში კი უკიდურესად ძვირადაა შეფასებული როგორც მოკირკიტე ექსპერტების მიერ, ისე მკაცრი რეიტინგების მიხედვით.

ტრადიციულად, შაბლისთვის საუკეთესო მისაყოლებლად მიჩნეულია ზღვის პროდუქტები: მიდიები, ასთაკვები და ა.შ.. ასევე, ამ რეგიონის ბევრ ღვინოსთან რეკომენდებულია თევზის, მაგალითად, ორაგულისგან დამზადებული კერძები. მაგრამ, შაბლისთვის კლასიკურ "აკომპანიმენტად" მაინც ხამანწკები ითვლება. ამგვარი შეხამების ჰარმონია მიეკუთვნება "უდავო ჭეშმარიტებათა" რიცხვს, რომელსაც პრაქტიკულად ოპონენტები არა ჰყავს.

ბუნების საჩუქრები და ახირებანი

მიუხედავად იმისა, რომ შაბლი ბურგუნდიას მიეკუთვნება, გეოგრაფიულად ეს რაიონი შამპანთან უფრო ახლოს, ანუ გაცილებით ჩრდილოეთით მდებარეობს. კლიმატს აქ მეღვინეობისთვის იდეალურს ვერ უწოდებ: მას აშკარად გამოხატული კონტინენტური ხასიათი აქვს ცხელი ზაფხულითა და ყინვიანი ზამთრით. უფრო მეტიც, შაბლის კლიმატის წინასწარ განჭვრეტა ძნელია: ყურძნის დასამწიფებლად ასე საჭირო მზიანი საათების რაოდენობა შეიძლება საკმარისი არ აღმოჩნდეს, ხოლო ნალექების მოცულობა გადაჭარბებულიც იყოს (ამიტომაც, შაბლის მოსავლის ხარისხი ერთობ მერყეობს წლიდან წლამდე). ყველაზე დიდ უსიამოვნებებს მევენახეებს უქმნის სუსხი, რომელიც აპრილ-მაისის თვეებში აქ არცთუ იშვიათია. მას შეუძლია ვაზს გამოუსწორებელი ზიანი მიაყენოს. იმისათვის, რომ ვენახები როგორმე გადაერჩინათ, ჯერ კიდევ XX საუკუნის 50-იან წლებში აქ დაიწყეს სხვადასხვა სპეციალური ხერხის გამოყენება. მაგალითად, ღამის საათებში ვაზებს ნავთის "ჩირაღდნებით" "ათბობდნენ", ხოლო ზოგან ამისთვის ჩვეულებრივ სანთლებსაც კი იყენებდნენ. დღეს ეს მეთოდი მოდერნიზებული და ავტომატიზებულია, მაგრამ ის საკმაოდ ძვირი ჯდება. კიდევ ერთი საშუალება სპეციალური დანადგარების მეშვეობით ვაზისთვის წყლის შესხურებაში მდგომარეობს. გაყინვისას წყალი იცავს სათუთ მცენარეებს: ყინულის საფარქვეშ ნარჩუნდება მუდმივი ტემპერტურა, რომელიც ვენახისთვის იმდენად საშიში არ არის. რასაკვირველია, ამ მეთოდთაგან არც ერთს არ შეუძლია დაცვის 100% გარანტიის მოცემა, თუმცა ისინი გარკვეულ შედეგებს მაინც იძლევა. აი, რაც შეეხება ნიადაგს, აქ შაბლის გაცილებით გაუმართლა. ვაზებს მზისგან გამთბარი კირქვის შრეები იცავს; შარდონეს ჯიში მშვენივრად "გრძნობს" თავს მსგავს პირობებში. მაგრამ მთავარი მაინც შაბლის ზოგიერთი ზონის კიმერიული ქვენიადაგებია. ისინი, შედგება კირქვისგან, რომლებიც დიდწილად ნიჟარქვას შეიცავს და მიუხედავად მათში თიხის არსებობისა, მშვენივრად იწრიტება. კიმერიული ფენა ამ რეგიონში განსაკუთრებულად სქელია. სპეციალისტთა აზრით, სწორედ ეს ფაქტორი ეხმარება შაბლის განუმეორებელი სტილის ფორმირებაში. სხვათა შორის, კიმერიულ "პლატფორმებზე" მდებარეობს გრან კრიუს ვენახები. შაბლის რელიეფი ბორცვიანია; საუკეთესო ვენახები გორაკების სამხრეთ და სამხრეთ-დასავლეთ ფერდობებზეა გაშენებული, რაც მათ ჩრდილოეთის ცივი ქარებისგან იცავს და ხელს უწყობს მზის სხივებით უკეთესად გათბობაში.

მიჩნეულია, რომ შაბლიში არსებობს ღვინის ორი "სტილი". ტრადიციულად ეს ღვინო განიცდიდა ფერმენტაციას და მუხის პატარა კასრებში ინახებოდა, თუმცა, ბოლო დროს ამ მიზნისთვის აქტიურად დაიწყეს ფოლადის ან ბეტონის (შიგნიდან ემალით ან რაიმე სხვა მსგავსი ნივთიერებით დაფარული) ჭურჭლის გამოყენება. დღემდე არ წყდება კამათი ორივე მიმართულების მომხრეებს შორის. ასე მაგალითად, "ტრადიციონალისტები" თავიანთ არჩევანს ასაბუთებენ შაბლის ღვინოების ინდივიდუალობისა და თვითმყოფადობის შენარჩუნებისკენ სწრაფვით, აგრეთვე იმით, რომ მუხა ღვინოს განსაკუთრებულ ჰარმონიულობასა და დასრულებულ სახეს ანიჭებს. "მუხის მოწინააღმდეგენი" ამტკიცებენ, რომ მის გარეშე უკეთ ხერხდება ღვინის ხილის არომატისა და მისი ბუნებრივი თვისებების გამოვლენა. მართლაც, რამდენი კაციცაა, იმდენი აზრი არსებობს. შაბლის დიდებული მრავალფეროვნება ორივე მიმართულების ღვინოს შორის მშვენიერი ნიმუშების აღმოჩენის საშუალებას იძლევა, და იმაზე მსჯელობა, თუ რომელი უკეთესია, მეტად უმადური საქმეა.

ტერიტორიული რეგლამენტი

იმისათვის, რომ საბოლოოდ შევიტანოთ სიცხადე და უფრო სრულად დავახასიათოთ შაბლი, დავაზუსტოთ შემდეგი. აქ არის 4 AOC-ი - სახელწოდება, რომლებიც წარმომავლობის მიხედვით კონტროლირდება. ჩამოვთვალოთ ისინი ღვინოების ხარისხის გაუმჯობესების თანამიმდევრობით, უბრალოდან ექსტრაორდინარულამდე - პტი შაბლი (Petit Chablis), შაბლი (Chablis), შაბლი პრემიერ კრიუ (Chablis Premier Cru), შაბლი გრან კრიუ (Chablis Grand Cru). შაბლი გრან კრიუს ვენახებს, რომლებიც მდებარეობენ გორაკიან სამხრეთ ფერდობებზე, საუკეთესო ნიადაგით, თანაც მხოლოდ მდინარე სერენის მარჯვენა სანაპიროზე, მეღვინეობის "ისტორიულ" ზონაში, 100 ჰექტარზე მეტი ფართობი უჭირავს. აპელასიონში შედის შვიდი ნაკვეთი - ბლანშო (Blanchot), ლე კლო (Le Clos), ვალმური (Valmur), გრენუი (Grenouille), პრეზი (Preuse), ვოდეზირი (Vaudesir) და ბუგრო (Bougros). მათ შორის ყველაზე მსხვილია ლე კლო (26 ჰექტარი), ამასთან, ალბათ ყველაზე ცნობილიც. ლე კლო იძლევა განსაკუთრებით მაგარ, მდიდრულ და არომატულ ღვინოებს, რომელთა დაღვინებას ხანგრძლივი დრო სჭირდება და საკმაოდ დიდი ხნის განმავლობაში ინახება. კრიუ ვალმურის ღვინოები, რომლებიც ასეთი დღეგრძელობით ვერ დაიკვეხნის, გამოირჩევა საოცარი ჰარმონიულობითა და დაბალანსების მშვენიერი უნარით. კრიუ ბლანშოს სახელი ამ ნაკვეთს განსაკუთრებით თეთრი ნიადაგის გამო დაერქვა; აქაური ღვინო უფრო მსუბუქია, მაგრამ ასევე საკმაოდ არომატული. იმავეს თქმა შეიძლება კრიუ გრენუის ღვინოებზეც, რომლებიც "ახალგაზრდობაში" რბილი და ნაზია და ასაკთან ერთად უფრო მაგარი, მაგრამ დელიკატური ხდება. კრიუ ვოდეზირის ღვინოები კი სხეულიანებიც არიან და ამასთან ერთად, ნატიფი და დახვეწილიც. ოდნავ ნაკლები წარმატებით სარგებლობს სოლიდური და რთული, მაგრამ ოდნავ მძიმე კრიუ ბურგოს ღვინოები. მიუხედავად ამისა, არასწორი იქნებოდა მათი დადანაშაულება ხარისხის ნაკლებობაში: ეს ნამდვილად კარგი ღვინოებია, ცალკეული ნიმუში კი - შესანიშნავი. კრიუ პრეზის ღვინოები ასევე საკმაოდ მდიდარია, და, როგორც ბუგროს, მასაც ოდნავ "სიმძიმეში" სდებენ ბრალს. განსაკუთრებული შემთხვევაა ლა მუტონის ვენახი, რომელიც შაბლი გრან კრიუს ზონებს შორის მდებარეობს და ასევე იძლევა ღვინოებს, რომლებსაც მსგავსი სტატუსის ტარების სრული უფლება აქვთ. და თუმცა ოფიციალური კლასიფიკაციის მიხედვით ასეთი სტატუსი მისთვის ჯერ არ მიუნიჭებიათ, ლა მუტონის მწარმოებლები ეტიკეტზე უთითებენ როგორც მის სახელს, ასევე ნიშანს «Chablis Grand Cru». საფრანგეთისთვის უჩვეულო ეს პარადოქსი კიდევ ერთხელ ადასტურებს ლა მუტონის ღვინოების მაღალ ხარისხს. შაბლი პრემიერ კრიუს ვენახებს ასევე შედარებით მცირე ფართობი - 700 ჰექტარზე ოდნავ მეტი უჭირავს. აქ გამოყოფენ მეტ-ნაკლებად პრესტიჟული "კრიუს" 17 ნაკვეთს. საუკეთესოდ, როგორც წესი, მიიჩნევა ფურშომი (Fourchaume), ვეიონი (Vaillons), მონტე დე ტონერი (Montee de Tonnerre), მონმენი (Montmains), მონ დე მილე (Mont de Milieu), კოტ დე ლეშე (Cote de Lechet). ბევრი კრიუ, თავის მხრივ, დაყოფილია სუბზონებად, ხოლო ისინი - ლიე-დის პატარ-პატარა ვენახებად... სულ კი ამ ღვინოების ეტიკეტებზე შეიძლება შევხვდეთ ვენახების 40 სახელწოდებას, მაგრამ AOC-ი ყველა შემთხვევაში ერთია - Chablis Premier Cru. დარჩენილი ვენახების დიდი წილი შაბლის სახელწოდებაზე მოდის; პტი შაბლის წილად წარმოების შედარებით მცირე მოცულობა რჩება. "ჩვეულებრივი" შაბლი სავსებით იმსახურებს ყურადღებას; ეს ღვინო არ არის ისეთი სიცოცხლისუნარიანი, როგორც შაბლი გრან ან პრემიერ კრიუ, იგი ინახება ორიდან ხუთ წლამდე (გამონაკლის შემთხვევებში - ათ წლამდე). როგორც წესი, ეს ღვინოები ხილის რბილ გემოს ფლობს და მისთვის დამახასიათებელი არომატით შეიცნობა. მათ შორის ასევე გვხვდება დიდებული ნიმუშები, რაც იმ მეღვინეების დამსახურებაა, რომლებიც თავიანთი პროდუქციის სრულყოფას ცდილობენ. © „მარანი“