რა უჯდება მევენახეს კახეთის რეგიონში 1 ჰა ვენახის მოვლა და მოსავლის აღება?
რა რაოდენობით ყურძნის მოსავალს იღებს 1 ჰა ვენახზე?
რა არის 1 კგ. საფერავისა თუ რქაწითელის თვითღირებულება 2015 წლის სეზონზე?
და ა.შ.
ეს კითხვები ბოლო დროს არაერთხელ დაისვა ტელე- და ბეჭდვით მედიაში. იყო ყურძნის თვითღირებულების კალკულაციის ცალკეული შემთხვევები, შემოსავალ-გასავლის შეფარდების მიხედვით.
ღვინის საინფორმაციო ცენტრი აგვისტოს დასაწყისიდან, ადრეული რთვლის პერიოდში აღნიშნული საკითხების გარშემო ცალკეულ შემთხვევებზე დაფუძნებულ ჩაღრმავებულ კვლევას ატარებდა. გამოვკითხეთ კახეთის რეგიონის სამი მუნიციპალიტეტის - გურჯაანის, თელავისა და ახმეტის, როგორც ორგანული, ასევე, არაორგანული პრაქტიკის გამტარებელი მევენახეები.
კვლევის შედეგად გამოვლინდა, რომ არ არსებობს უნივერსალური მეთოდოლოგიური ინსტრუმენტი, შაბლონი, რის მეშვეობითაც შესაძლებელი გახდება ყურძნის თვითღირებულების განსაზღვრა სხვადასხვა პრაქტიკაში, სხვადასხვა მუნიციპალიტეტში, სხვადასხვა ფართობზე და ა.შ. ამიტომ ჩვენ თავს ვარიდებთ საშუალო ფასების დადგენას.
ამგვარი დათვლები, რასაც სახელმწიფო ან კერძო ორგანიზაციები (მაგ. მედია, ბანკები) უძღვებიან, რამდენადმე, პირობითი და, ხშირ შემთხვევაში, არარეპრეზენტატულია. რადგან მათში არ არის გათვალისწინებული ის ფაქტორები, რამაც, შესაძლოა, ფასებში სხვაობები განაპირობოს.
ეს ფაქტორები შეიძლება იყოს:
ყურძნის ჯიში
- ერთი და იმავე ფართობის, მაგრამ განსხვავებული ყურძნის ჯიშის ვენახები სხვადასხვა რაოდენობის მოსავალს იძლევა.
- ვენახის მოვლისა და რთვლის პროცესში სხვადასხვა ჯიშის ყურძნით გაშენებული ვენახები რესურსებს სხვადასხვა ხარისხით საჭიროებს, მაგალითად, მწვანე ოპერაციებში საფერავი გაცილებით მეტ მუშახელს ითხოვს, ვიდრე - რქაწითელი.
ვენახის მდებარეობა
- ადგილობრივი მიკროკლიმატი და ნიადაგების სპეციფიკა ვენახის მოვლის (შეწამლვა, მოხნვა, კულტივაცია, მორწყვა და სხვ.) განსხვავებულ ხარისხს ითხოვს. ეს კი, ცხადია, ხარჯებშიც აისახება.
- ზემოთ აღნიშნულ ფაქტორებზე დამოკიდებულია ვენახის მოსავლიანობა.
- მუშახელის ანაზღაურება და ტრანსპორტის მომსახურება რამდენადმე განსხვავდება მუნიციპალიტეტების მიხედვით.
ვენახის ფართობი
- მცირე მევენახეებთან მუშახელი მეტ შრომით ანაზღაურებას ითხოვს, ვიდრე - დიდ საწარმოებთან, სადაც მათ სტაბილურ ანაზღაურებას სთავაზობენ.
- იმ მევენახეებს, ვისაც მიწის გადასახადი ეკისრებათ, ფართობის პროპორციულად ეზრდებათ გადასახადი.
ვენახის ასაკი
- ვენახის ასაკი კავშირშია მის მოსავლიანობასთან.
- ძველი ვენახების მფლობელები სახელმწიფოს მიწის გადასახადებს არ უხდიან, ახალი ვენახების მფლობელებს აღნიშნული ხარჯი ეკისრებათ.
ფასების ცვლილებას, ცხადია, განაპირობებს ის ფაქტორი, თუ რამდენადაა ინფრასტრუქტურით აღჭურვილი ესა თუ ის მევენახე. მაგალითად, თუ ზოგიერთი მათგანი ტექნიკის დახმარებით წამლავს ვენახს (მათ შორის კი - მავანს თავად ჰყავს ტრაქტორი, ან - ქირაობს მას), სხვა, შესაძლოა, ხელის შრომით (მუშახელით, ან თავად) აგვარებდეს ამ პრობლემას და ა.შ.
ზოგიერთი მევენახე საკუთარ ვენახს თავად უვლის. ცხადია, მისი შრომის შეფასება რთულია და ეს ფაქტორი მსგავს კალკულაციებში მხედველობის მიღმა რჩება. ამიტომ ჩვენი ყურადღების ფოკუსში ის ადამიანები მოექცნენ, რომლებიც ვენახის მოვლაში მუშახელს ქირაობენ.
ზემოთ ჩამოთვლილი თითოეული ფაქტორი საბოლოო მონაცემებში მნიშვნელოვან ცვლილებებს იწვევს. ამიტომ გადავწყვიტეთ, ცალკე წარმოგვედგინა თითოეული უნიკალური შემთხვევა. კახეთის სამი მუნიციპალიტეტიდან - გურჯაანიდან, თელავიდან და ახმეტიდან შევარჩიეთ სამ-სამი მევენახე, რომლებმაც ერთსა და იმავე ფართობზე (0.5 ჰა) შემოგვთავაზეს ვენახის მოვლისა და მოსავლის აღების თავიანთი კალკულაცია, აგრეთვე, მოსავლის რაოდენობა იმავე ფართობის მიწის ნაკვეთზე. თითოეული შემთხვევის დეტალური ანგარიში შეგიძლიათ, იხილოთ მიმაგრებულ დოკუმენტში.
ზურა ვეფხვიშვილი, თელავის მუნიციპალიტეტი, სოფ. წინანდალი
ვენახის მოვლის ხარჯი (0.5 ჰა) - 2 270 ლარი
ყურძნის ჯიში - რქაწითელი
მოსავლის მოცულობა (0.5 ჰა) – 6 500 კგ.
ყურძნის ჯიში - საფერავი
მოსავლის მოცულობა - 5 000 კგ.
1 კგ. ყურძნის თვითღირებულება
რქაწითელი - 0.17 ლარი
საფერავი - 0.22 ლარი
ზურაბ თოფურიძე, გია გამგონეიშვილი, თელავის მუნიციპალიტეტი, სოფ. კონდოლი
ვენახის მოვლის ხარჯი (0.5 ჰა) - 2 745 ლარი
მოსავლის მოცულობა (0.5 ჰა) – 4 000 კგ.
ყურძნის ჯიში - საფერავი
1 კგ. ყურძნის თვითღირებულება - 0.68 ლარი
რეზო პეტრიაშვილი, ახმეტის მუნიციპალიტეტი, სოფ. ზემო ხოდაშენი
ვენახის მოვლის ხარჯი (0.5 ჰა) – 1 662.5 ლარი
ყურძნის ჯიში - რქაწითელი
მოსავლის მოცულობა – 2500 კგ.
ყურძნის ჯიში - მწვანე
მოსავლის მოცულობა - 2 000 კგ.
1 კგ. ყურძნის თვითღირებულება (საშუალო) – 0.36 ლარი
ალექსი ციხელიშვილი, ახმეტის მუნიციპალიტეტი, ობოლიძიანი
ვენახის მოვლის ხარჯი (0.5 ჰა) – 1 212 ლარი
ყურძნის ჯიში - რქაწითელი
მოსავლის მოცულობა - 1 250 კგ.
ყურძნის ჯიში - მწვანე
მოსავლის მოცულობა - 250 კგ.
ყურძნის ჯიში - ჟღია
მოსავლის მოცულობა - 125 კგ.
1 კგ. ყურძნის თვითღირებულება (საშუალო) – 0.74 ლარი
ზურა მალვენიშვილი, ახმეტის მუნიციპალიტეტი, სოფ. ზემო ხოდაშენი
ვენახის მოვლის ხარჯი (0.5 ჰა) – 4 469 ლარი
ყურძნის ჯიში - საფერავი
მოსავლის მოცულობა (0.5 ჰა) – 3 500 კგ.
ყურძნის ჯიში - რქაწითელი
მოსავლის მოცულობა - 5 000 კგ.
1 კგ. ყურძნის თვითღირებულება
საფერავი - 0.65 ლარი
რქაწითელი - 0.43 ლარი
ზალიკო ბერიაშვილი, გურჯაანის მუნიციპალიტეტი, სოფ. ჩუმლაყი
ვენახის მოვლის ხარჯი (0.5 ჰა) - 2 719 ლარი
ყურძნის ჯიში - საფერავი
მოსავლის მოცულობა (0.5 ჰა) – 4 900 კგ.
ყურძნის ჯიში - რქაწითელი
მოსავლის მოცულობა - 3 900 კგ.
1 კგ. ყურძნის თვითღირებულება
საფერავი - 0.38 ლარი
რქაწითელი - 0.2 ლარი
მალხაზ შალაშვილი, გურჯაანის მუნიციპალიტეტი, სოფ. ველისციხე
ვენახის მოვლის ხარჯი (0.5 ჰა) – 3 185 ლარი
ყურძნის ჯიში - რქაწითელი
მოსავლის მოცულობა (0.5 ჰა) – 6 500 კგ.
ყურძნის ჯიში - საფერავი
მოსავლის მოცულობა - 2 000 კგ.
1 კგ. ყურძნის თვითღირებულება
რქაწითელი - 0.36 ლარი
საფერავი - 0.39 ლარი
გიორგი მამათელაშვილი, გურჯაანის მუნიციპალიტეტი, სოფ. ჩუმლაყი
ვენახის მოვლის ხარჯი (0.5 ჰა) - 2 700 ლარი
მოსავლის მოცულობა (0.5 ჰა) – 7 500 კგ.
ყურძნის ჯიში - რქაწითელი
1 კგ. ყურძნის თვითღირებულება - 0.36 ლარი
შემაჯამებლად შეიძლება ითქვას, რომ
- არაოგრანული მევენახეობის პრაქტიკაში 1 კგ. რქაწითელის ფასი 0.17-დან 0.43 ლარამდეა, ხოლო 1 კგ. საფერავისა - 0.22-დან 0.65 ლარამდე.
- ორგანული მეთოდებით მოვლილ ვენახში (თოფურიძე-გამგონეიშვილი, პეტრიაშვილი, ციხელიშვილი) 1 კგ. რქაწითელზე ფასი 0.36-დან 0.74 ლარამდე იზრდება, რაც შეეხება, საფერავის ჩვენ მიერ შესწავლილ მხოლოდ ერთ შემთხვევას (თოფურიძე-გამგონეიშვილი), 1 კგ. საფერავის თვითღირებულება 0.68 ლარს შეადგენს.
- ორგანული პრინციპებით დამუშავებული ვენახი შედარებით იოლი შესანახია, თუმცა გაცილებით ნაკლებმოსავლიანი. შესაბამისად, ყურძნის თვითღირებულება ასეთ შემთხვევებში, მაღალია.
როგორც ჩანს, მევენახეობა-მეღვინეობის ბიზნესში 2015 წელს მთავარ პრობლემას ქმნის არა იმდენად ყურძნის ფასი, არამედ - მისი სიჭარბე. სოფლის მეურნეობის სამინისტროსა და ღვინის ეროვნული სააგენტოს წარმომადგენელი ოფიციალური პირები ამბობენ, რომ 2015 წელს ყურძნის მოსავალი უხვია.
ღვინის კომპანიების დიდი ნაწილი გასულ წელთან შედარებით, გაცილებით ნაკლები ყურძნის შეძენას აპირებს, რადგან ზოგიერთ მათგანს ღვინის ძველი რეზერვები არ ამოწურვია, ზოგი კი საკუთარი ვენახებიდან მოწეულ ყურძენს გადაამუშავებს. ღვინის ეროვნული სააგენტოს თავმჯდომარე, გიორგი სამანიშვილი თვლის, რომ მევენახე სახლში ღვინის წარმოებას უნდა დაუბრუნდეს. ასე რომ, წლევანდელი წელი, შესაძლოა, საოჯახო მარნების განვითარების საქმეში ერთ-ერთი გარდამტეხი აღმოჩნდეს.
© საქართველოს ღვინის კლუბი, ღვინის საინფორმაციო ცენტრი