მალხაზ ხარბედია
დინამიური ხსნა
დღეს უკვე ძალიან ბევრი საუბრობს ბიოდინამიკურ მეთოდზე, მას საქართველოშიც გამოუჩნდნენ მიმდევრები, მალე ქართული დინამიზმით სავსე ღვინოებიც გაჩნდება და ერთიორ ჩვენებურ მეღვინესაც ვიცნობ, ვისაც მეგობრული ურთიერთობა აქვთ მსოფლიო ბიოდინამიზმის თანამედროვე გმირებთან.
დღევანდელ მსოფლიოში ბიოდინამიკურ მეთოდს მომხრეებიც ბევრი ჰყავს და კრიკოსებიც არ ელევა, მთვარეს და ვარსკვლავებს უკვე ბევრ მეურნეობაში შეჰყურებენ და ქიმიკატებზეც ბევრმა მეღვინემ თქვა უარი, თუმცა ჯერ მაინც ყველაფერი წინაა, ბიოდინამიზმი თავადაც უნდა გაერკვეს თავის თავში და სხვებმაც უნდა შეიცვალონ მის მიმართ დამოკიდებულება.
ბიოდინამიკური თეორიის საფუძვლებთან რუდოლფ შტაინერი იდგა (1861—1925), ცნობილი ავსტრიელი ფილოსოფოსი, თეოსოფიის მამა, მრავალი გზააბნეულის მწყემსი. მე ყოველთვის ირონიით ვუყურებდი შტაინერისტებს, არადა ნამდვილად არ ვიცოდი ამ ადამიანს ამდენი თუ ჰქონდა ნაფიქრი სოფლის მეურნეობაზე, ნაყოფიერებაზე, ჯანსაღ კვებაზე და ა.შ. ვიცოდი, რომ თავისი კვალი მან არქიტექტურაშიც დატოვა, თეატრალურ ხელოვნებასა და პედაგოგიკაშიც, მაგრამ ვერ წარმოვიდგენდი, თუკი ასე ერთიანად მოაქცევდა ამდენ მეღვინესა და მევენახეს.
შტაინერის მიმართ არასდროს ვყოფილვარ მეთქი სიმპათიით განწყობილი, უფრო პირიქით, თუმცა თანამედროვე ბიოდინამისტების შემხედვარე, მის შეხედულებებს სოფლის მეურნეობაზე (იგი მხოლოდ სიცოცხლის ბოლოს დაინტერესდა ამ საკითხით) ასე ხელაღებით ვერ უარყოფ. საქმე ისაა, რომ შტაინერმა 20-იან წლებში, გერმანელ ფერმერებსა და მევენახეებს, რომლებიც იმავდროულად მისი თეოსოფიური საზოგადოების წევრებიც იყვნენ, ლექციების ციკლი წაუკითხა, რომელიც 1924 წელს ცალკე წიგნადაც გამოვიდა, სახელწოდებით “სოფლის მეურნეობის წარმატებული განვითარების სულიერი და სამეცნიერო საფუძვლები”.
ბიოდინამიკურ სოფლის მეურნეობაში რუდოლფ შტაინერი ტრადიციული გლეხური გამოცდილების გადააზრებას გულისხმობდა ანთროპოსოფიური იდეების კონტექსტში. მისი აზრით, ცოდნა, რომელიც სოფლად არსებობდა, ინდუსტრიულ ეპოქაში დაიკარგა და აღარავის ახსოვდა, თუ რამხელა გავლენას ახდენდნენ ცოცხალი ორგანიზმების ზრდაზე და ურთიერთობაზე მზე და მთვარე, პლანეტები და ვარსკვლავებიც კი. შტაინერის ეს მეთოდი გარკვეულ წრეებში იმთავითვე პოპულარული გახდა, იმდენად, რომ 20-ე საუკუნის 30-იან წლებში გიმლერმა დახაუში პირველი ბიოდინამიკური ნაკვეთიც გააშენა. შტაინერის აზრით, მხოლოდ ბუნებასთან შეთანხმებით გახდება შესაძლებელი ჯანსაღი მოსავლის მიღება. ვარკვლავები მდებარეობა, წელიწადის დროთა ცვალებადობა, კლიმატის ცვალებადობა, გრუნტის წყლების დინება და ნიადაგის შემადგენლობა, ყველაფერი ეს ძალზე ყურადღებითაა შესასწავლი, რათა მცენარე ჰარმონიულად განვითარდეს და სასარგებლო მოსავალი მოგვცეს.
მეღვინეობაში ბიოდინამიკა 1980-90 წლებში შემოვიდა, როცა უკანასკნელი რამდენიმე ათწლეულების მანძილზე მწვავედ დადგა ნიადაგის და ვაზის ჯანმრთელობის საკითხი. თანამედროვე სოფლის მეურნეობა, სამწუხაროდ “შემჯდარია” საკმაოდ მავნე, თუმცა სამწუხაროდ შეუცვლელ ქიმიკატებზე. პესტიციდებმა, ჰერბიციდებმა, სხვადასხვანაირმა მანქანამ, ძალზე გააუარესეს ღვინის ხარისხი. ყველგან უდიდეს პრობლემად იქცა ჭარბმოსავლიანობა და ბევრ ქვეყანაში მილიონებს ხარჯავენ, რათა მოსავალი გაანადგურონ ან პირიქით, ხელოვნური მოთხოვნილება შექმნან. რადგანაც ბიოდინამიკის ყველა მიმდინარეობა ორგანიკაზეა დაფუძნებული, იგი გამორიცხავს ქიმიკატებზე, პესტიციდებზე და ჰერბიციდებზე მოთხოვნილებას, რის გამოც მოსავლიანობაც მცირდება (შესაბამისად, იზრდება ღვინის ხარისხი) და ჭარბწარმოების პრობლემაც იხსნება.
სულ სხვა სიტუაცია იყო 30 წლის წინ, როცა მევენახეებს ტოტალურად ურჩევდნენ ჰერბიციდები და პესტიციდები გამოეყენებინათ. ისინი ერთი მხრივ დაავადებებს ებრძოდნენ, მაგრამ სამაგიეროდ მიკროორგანიზმებსაც ანადგურებდნენ, რომლებიც აუცილებელი იყო მცენარის ნორმალური განვითარებისთვის.
ბიოდინამისტების მთავარი ამოსავალია ბუნების გაგება და მისი ენერგიის სწორად გამოყენება, დაავადებაც ხომ ბუნებრივი მოვლენაა, მას სარგებლობაც მოაქვს, ანადგურებს იმას, რაც უკვე უსიცოცხლო და უუნაროა. ასევე დამანგრეველი აღმოჩნდა სისტემური პრეპარატებიც, რომლის მეშვეობითაც ქიმიკატები ვაზში აღწევს და ისიც იძულებულია იკვებოს ამ ხელოვნური ნივთიერებებით და მასზე დამოკიდებული გახდეს. ამის გამო ვენახების უმრავლესობაში ვაზი გაზარმაცდა და ბუნების მოვლენებთან დამოუკიდებლად ვეღარ ამყარებს კონტაქტს. სამრეწველო მეღვინეობისგან განსხვავებით, ბიოდინამიკური მეთოდი გამორიცხავს ქიმიურ სასუქს, გულისხმობს ბუნებრივი მცენარეული საფარის შენარჩუნებას ვენახში, მისაღებია ყურძნის მხოლოდ ხელით კრეფა და აკრძალულია გენეტიკურად მოდიფიცირებული ვაზის გამოყენება. ფერმენტაცია ნატურალური საფუარით ხდება, მინიმალურია ღვინის სტაბილიზაცია და ფილტრაცია.
ბიოდინამისტები დარწმუნებულები არიან, რომ “საბოლოო დეგრადაციისგან” ევროპულ მეღვინეობას მხოლოდ ისინი იხსნიან. ერთ-ერთი ამოსავალი ფაქტორი მათთვის ე.წ. გადაღლილი მიკროზონებია. ვაზი კლასიკურ ზონებში საუკუნეების მანძილზე ერთიდაიგივე მიწის ნაკვეთზე იზრდებოდა, იგი ვენახისთვის დახურულ ეკოსისტემად იქცა, ერთგვარ ციხედ, სადაც არამხოლოდ უკანასკნელი 100 წლის მანძილზე აქტიურად გამოყენებილი ქიმიკატები თამაშობენ დიდ როლს, არამედ საუკუნეები, რომლის განმავლობაშიც ერთიდაიგივე კულტურა ერთიდაიმავე ადგილზე მოჰყავდათ და მუდამ აცლიდენ სარეველას, ებრძოდნენ მავნებლებს და მათთან ერთად აუცილებელ მიკროორგანიზმებსაც. ეს არ ნიშნავს, რომ ესათუის ტრადიციული ვენახი უნდა გაუქმდეს, პირიქით, ბიოდინამისტებისთვის ტერუარის, მიკროზონის ცნება წმიდათაწმინდაა, უბრალოდ აუცილებელია ნაკლები აგრესიით მოვეპყრათ მცენარეს.
თანამედროვე ბიოდინამიკის ერთ-ერთი ყველაზე თვალსაჩინო წარმომადგენელი, თეორეტიკოსი და პრაქტიკოსი, ნიკოლა ჟოლი ლაკონურად ხსნის ბიოდინამიკის ძირითად განსხვავებას ორგანული მეღვინეობისგან: “ორგანული მეღვინეობა საშუალებას აძლევს ვენახს ბუნებასთან თანხმობაში იარსებოს. ბიოდინამიკის მეშვეობით კი ვენახი ბუნებასთან უფრო მეტადაა შეთანხმებული და გაცილებით უკეთეს პირობებში არსებობს. ნიადაგისა და მცენარის ბუნებრივი მექანიზმების აღდგენას ორგანული მეთოდის მიმდევრები ათწლეულები უნდებიან, მაშინ, როცა ბიოდინამიკის მეშვეობით ეს შედეგი 4 წელიწადში მიიღწევა.”. უფრო კონკრეტულად, ბიოდინამიკა გულისხმობს ვაზის დინამიზირებას მის საარსებო გარემოში, მიკროორგანიზმების ცხოველმოქმედებისთვის კარგი პირობების შექმნას (ნიადაგის გაცოცხლებას), ასევე “ასტრალური ენერგეტიკული ნაკადების” გამოყენებას, რათა მცენარემ ეფექტურად აითვისოს ესათუის მინერალური ნივთიერება და სწორად იქნას გამოყენებული მკვდარი ორგანიზმები. ერთი სიტყვით, მცენარე მუდმივად ყურადღების ქვეშაა, რათა მისგან საუკეთესო ეფექტი მივიღოთ, ისე, რომ მისი ეგზისტენციალური არსი არ დაირღვეს.
ბიოდინამისტებმა, როგორც გითხარით, უარი თქვეს ქიმიურ სასუქზე (ნებადართულია მხოლოდ ე.წ. ბორდოს ნაზავი) და ყოველთვის ცდილობენ სხვებსაც ცხადად დაანახონ თუ როგორ ანგრევს დროთა განმავლობაში ქიმიკატების გამოყენება ტერუარს, აქრობს მის თავისებურებებს, მცენარე აღარ რეაგირებს ბუნებრივ რიტმებზე და არსებითად ქიმიაზე ხდება დამოკიდებული. ამის ნაცვლად იყენებენ გარკვეულ პრეპარატებს, ნიადაგს კი განსაკუთრებული მეთოდებით, ჰომეოპათიური პრეპარატების საშუალებით მიღებული ნეშომპალა კვებავს. მაგალითად, არსებობს ე.წ. “ბიოდინამიკური ნაკელი”, ანუ ნაკელს ძროხის რქაში ათავსებენ, ყველაფერ ამას მიწაში მარხავენ მთელი ზამთარი, მიღებული ნივთიერება კი გამოიყენება როგორც ორგანული სასუქი. ამ სასუქის არსი შტაინერის მეოთხე ლექციაშია ჩამოყალიბებული, სადაც იგი რაღაც ასტრალურ-ეთერული ძალის განსახიერებას წარმოადგენს (თუმცა ბიოდინამიკური მეთოდის ერთ-ერთი კრიტიკოსი იმასაც აღნიშნავს, რომ რქების გამოყენება სასუქად ჯერ კიდევ ბურგუნდიის ჰერცოგმა, ფილიპე 2-ე გულადმა აკრძალა 1395 წელს, სწორედ იმ ფილიპემ, ვინც პირველმა შემოიტანა პინო ნუარი ბურგუნდიაში და გამეს ჯიშის ყურძენი ჩაანაცვლა). რაც მთავარია, ყველა პრეპარატს ძალიან მცირე დოზებით იყენებენ და მისი გამოყენების რიტმს მთვარის, მზისა და პლანეტების ციკლების გათვალისწინებით ადგენენ. გამოყენებამდე პრეპარატი დინამიზირდება (დინამიზაცია ნიშნავს სასუქის დოზის მონოტონურ მორევას და გახსნას წყლიან ვედროში ორი საათის განმავლობაში. ერთი საათის მანძილზე ერთი მიმართულებით ურევენ, მეორე საათი, საპირისპირო მიმართულებით).
ყველა პრეპარატს თავისი ფუნქცია აკისრია, ზემოხსენებული “ბიოდინამიკური ნაკელი” (ე.წ. პრეპარატი 500) მცენარის ფესვებზე მოქმედებს კარგად. პრეპარატი 501 (კაჟმიწა რქაში) ფოთლების განვითარებას უწყობს ხელს, ასევე ყვავილების ბალანსს და მას ენერგიას აძლევს ნაყოფიერებისთვის. ვაზის დასაცავად ასევე გამოიყენება ნატურალური კომპონენტები, როგორიცაა სპილენძი და გოგირდი (მცირე რაოდენობით) და სხვადასხვა მცენარეული პრეპარატები. ტორფის რულონში გახვეული და დამარხული ჭინჭრის ფოთლები, ფარსმანდუკით გამოტენილი ირმის შარდის ბუშტს მთელი ზაფხულის განმავლობაში მზის გულზე ტოვებენ, შემოდგომაზე კი 6 თვით მარხავენ. ბაბუაწვერას ყვავილი ძროხის ელენთაში და მრ. სხვ. როგორც ვხედავთ, ბიოდინამისტების პრეპარატებში ძროხა ხშირად ფიგურირებს, რისი მიზეზიც თურმე ის გახლავთ, რომ ძროხის საჭმლის მომნელებელი სისტემა ყველაზე ძლიერია სხვა შინაურ ცხოველებთან შედარებით.
ყველა ოპერაცია ვენახში მარია ტუნის ასტროლოგიური კალენდრის მიხედვით სრულდება (მარია ტუნი ძალზე მნიშვნელოვანი ფიგურაა ბიოდინამიკაში, ამ გერმანელმა აგრონომმა მრავალწლიანი დაკვირვების შემდეგ შექმნა უნიკალური კალენდარი, რომელიც ყოველწლიურად გამოიცემა და ყველა ბიოდინამისტის სამაგიდო წიგნად ითვლება. კალენდარში მითითებულია სხვადასხვა სასოფლო-სამეურნეო კულტურების დარგვისა და სხვა სამუშაოების ოპტიმალური დღეები. ყველა რეკომენდაცია მთვარის, მზისა და სხვა პლანეტების კოსმიური რიტმების შესწავლის საფუძველზეა შედგენილი). შესხურების პროცედურა მხოლოდ სავსე მთვარეობამდე უნდა ჩატარდეს. როცა მთვარე პერიგეაშია, კარგია მავნებლებთან ბრძოლა, სხვლა კი ოპტიმალურია ნაკლულ მთვარეზე. თავისი თარიღები აქვს მოსავლის აღებასაც.
დიდ ადგილს უთმობს ასტროლოგიას ნიკოლა ჟოლიც თავის წიგნში “ღვინო: ციდან - მიწამდე” (1999), ასევე მონტი უოლდინი “ბიოდინამიკურ ღვინოებში”. ავტორი გვირჩევს ღვინო გარკვეულ ასტროლოგიურ პერიოდებში გავსინჯოთ, ანუ ამათუიმ ღვინის დეგუსტაციისთვის (და არა უბრალო მოხმარებისთვის) იგი გარკვეულ პერიოდებს გამოყოფს.
ხსნარებისა და ჰომეოპათიური ნაზავების გარდა ბიოდინამიკა ათასობით სხვა პრეპარატის გამოყენებას ურჩევს მვენახეებს. გვირილით გამოტენილი ძროხის ნაწლავები, მუხის ქერქით სავსე ცხვრის თავის ქალები, მწერებისა და სარეველას დაწვის შემდეგ მიღებული ფერფლი, რომელსაც სწორედ სარეველასა და მწერების გასადევნად ხმარობენ.
რაც დრო გადის, ბიოდინამიკაზე სულ უფრო ხშირად საუბრობენ, ამ მეთოდს უკვე სერიოზულად იკვლევენ და ცდილობენ დაანგრიონ მითი ე.წ. “სექტანტების” შესახებ. მაგალითად, ვაშინგტონის უნივერსიტეტის პროფესორმა, ჯონ რეგანოლდმა (Reganold) ახალ ზელანდიაში ბიოდინამიკური ვენახების ბაზაზე 2002 წელს დაიწყო კვლევა. 2002 წლის ზაფხულში რეიმსში დაიწყო რამდენიმეწლიანი პროგრამა, რომელიც ბიოდინამიკური მეღვინეობის თავისებურებებს შეისწავლიდა შამპანის ღვინოების პროფესიათშორისი კომიტეტის ინიციატივით (CIVC). ამ კვლევებში მკვლევარები მევენახეობის სამ ძირითად მეთოდს ადარებდნენ: სტანდარტულს, ორგანულსა და ბიოდინამიკურს. ხდება ნიადაგისა და ღვინოების ანალიზი. ცნობილი რონელი მეღვინის, მიშელ შაპუტიეს აზრით, ბიოდინამისტებმა მთავარია სექტანტების იარლიყი მოიშორონ, თუმცა ისიც უნდა ითქვას, რომ ბევრი მეღვინე საკმაოდ უწყობს ხელს იმას, რომ მას სექტანტებად აღიქვამდნენ.
მსოფლიოში უკვე რამდენიმე მაკონტროლებელი ორგანოა, რომელიც ბიოღვინოების სერთიფიკაციას ახდენს. ესენია ხაერთაშორისო ორგანიზაციები: Demeter, Biodivin, Ecosert და სხვ.. “ნატურალური” მეღვინეობის პოპულარიზაციისა და აღორძინების მიზნით, 2000 წელს ნიკოლა ჟოლიმ La Renaissance des Appellations-იც კი ჩამოაყალიბა, რომლის შემადგენლობაშიც უკვე 125 ღვინის მწარმოებელი შედის მსოფლიოს 10 ქვეყნიდან (მათ შორის საქართველოდან).
Demeter International უძველესი ორგანიზაციაა ამ სფეროში. იგი 1928 წელს შეიქმნა და ძირითად მოთხოვნად სერთიფიკატის მისაღებად ითვლება უარის თქმა ყველა სახის ქიმიურ პრეპარატზე და ბიოდინამიკური სასუქის გამოყენება, ხოლო სასუქის დინამიზაცია და დროის განსაზღვრა მთვარისა და პლანეტების ციკლების მიხედვით მოთხოვნების ჩამონათვალში არ შედის და თავად მეღვინეზეა დამოკიდებული (სერთიფიცირებულ წევრებს Demeter ძალზე იაფად ყიდის მზა სასუქს ან მის ინგრედიენტებს). თუმცა Demeter-ის მუშაობით ყველა როდია კმაყოფილი. მაგალითად, ჩვენი ერთ-ერთი წინა ნომრის გმირი, სახელოვანი მეღვინე მიშელ შაპუტიე, რომელიც საფრანგეთის უმსხვილეს ბიოდინამისტად ითვლება. ამის გამო იგი ალტერნატიული ორგანიზაციის, Biodivin-ის მიერ მინიჭებული სერთიფიკატით სარგებლობს (საქმე ისაა, რომ აშშ-ში Demeter-მა ტერმინი “ბიოდინამიკური” დაარეგისტრირა როგორც საკუთარი სავაჭრო ნიშანი).
ბიოდინამიკურ მეთოდს თავისი გმირებიც ჰყავს: ანსელმ სელოსი და ჟან პიერ ფლერი შამპანში, ერიკ დე სუზა ავიზედან, მარკ ანჯელი ანჟუდან, კრისტოფ ბო ლანგედოკიდან. მართალია ბორდოში ნაკლებია ბიოდინამიკის მიმდევარი, ვიდრე ელზასში, ბურგუნდიაში და შამპანში, თუმცა, ალენ მუექსი, ლეგენდარული Château Petrus-ის მფლობელი, ერთ-ერთ თავის შატოში (Château Fonroque) ბიოდინამიკურ ექსპერიმენტებსაც ატარებს. იგი ამბობს, რომ ამისთვის წარმოუდგენელი ენერგია უნდა ჰქონდეს მევენახეს და ბიოდინამიკური მეთოდი ძალიან დიდ შრომას და ხარჯებს მოითხოვს, თუმცა როგორც გამოცდილი აგრონომი, მუექსი უარყოფს ბიოდინამიკის ეზოთერულ ასპექტებს (ასევე ბორდოში მოღვაწეობენ - ოტო როტენმაიერი და ალენ ფერანი). ხარჯებთან დაკავშირებით, ოლივიე უმბრეშტიც იგივეს ამბობს, მას შემდეგ რაც Domaine Zind-Humbrecht ბიოდინამიკაზე გადავიდა, ხარჯებმა 6,5-ჯერ მოიმატა ვიდრე საშუალო ელზასური ღვინის წარმოებისას. ოლივიე უმბრეშტის გარდა ელზასში ამ მეთოდს იოსმეიერი და ფალე მისდევენ, ბურგუნდიაში ლალუ ბიზე-ლერუამ, დომენიკ ლაფონმა, ან-კლოდ ლეფლევმა და ჟან-ლუი ტრაპემ გაითქვეს სახელი. რონაში მიშელ შაპუტიეს და ფილიპ ვირეს სახელები ქუხს, ჟერარ გობი რუსიიონში მოღვაწეობს, ალვარო პალასიოსი, რიკარდო პერესი, პიტერ სისეკი და ალბერტ-ი-ნოია ესპანეთში. ბიოდინამიკას მისდევენ გერმანიაში, სლოვენიაში, უნგრეთში, ავსტრალიაში, ჩილესა და სხვა ქვეყნებშიც.
ყველა ეს მეღვინე ერთ რამეს ცდილობს, რომ შექმნან მკვეთრად გამოხატული ხასიათის, ინდივიდულური ღვინოები, რომლებიც განსხვავებული იქნება კონვენციური მეღვინეობის ნიმუშებისგან.
მათი აზრით თანამედროვე მსოფლიოში მოხდა ღვინის სურნელების, გემოებისა და ტონების უნიფიკაცია. გამოირჩა რაღაც პუპულარული სურნელები, რომლის კოპირებასაც ახდენენ მეღვინეები, არადა ეს ყველაფერი ძალიან მარტივად მიიღწევა. დღეს მსოფლიოში 300-ზე მეტი არომატული საფუარის წარმოებაა ნებადართული და სასურველ შედეგს სწორედ მისი მეშვეობით აღწევენ მეღვინეები. ნიკოლა ჟოლის აზრით, როცა ღვინის კრიტიკოსი ასეთ ღვინოს აღწერს, მან აუცილებლად უნდა დასძინოს, არის თუარა მასში დამატებული ესათუის არომატული საფუარი. მათი აზრით, ღვინო ზუსტად უნდა ასახავდეს ნიადაგის თვისებებს და სწორედ აქედან მოდის ბიოდინამისტების მთავარი სენტენცია: “ღვინო ვენახში იქმნება და არა მარანში”. უკიდურესი ბიოდინამისტები ნებისმიერი “უცხო” ნივთიერების გამოყენებას კრძალავენ ღვინის წარმოებაში – კულტივირებული საფუარი, გოგირდი, შაქარი... და ასე ამბობენ: “მარანში რა თქმა უნდა შესაძლებელია კარგი ღვინის გაკეთება (არცთუ სახარბიელო მასალისგან), თუმცა ბიოღვინო ისევე განსხვავდება ენოლოგის “ნაჩალიჩარი” ღვინისგან, როგორც ცოცხალი ადამიანი – გვამისგან”-ო. როგორც ამბობენ, ასეთი ღვინო გახსნილ მდგომარეობაშიც საკმაოდ გამძლეა. სხვა, ტექნოლოგიური ღვინოებისგან განსხვავებით, ისინი რამდენიმე დღის განმავლობაში არ კარგავენ თავის გემურ და არომატულ თვისებებს.
ინტერმეცო: ღვინო – ალქიმია - ვარსკვლავები
შტაინერი არ ყოფილა პირველი, ვინაც გარკვეულ სულიერ მდგომარეობას დაუკავშირა ღვინო და სოფლის მეურნეობა. მსოფლიო კულტურიის ისტორიის უზარმაზარ ტრადიციას რომ თავი დავანებოთ და მხოლოდ რაღაც იდუმალ მოძღვრებებზე შევაჩეროთ ჩვენი ყურადღება, იქაც ბევრს ვნახავთ საინტერესოს. ცნობილია, რომ ალქიმიკოსებიც ღვინოს ძალზე ხშირად იყენებდნენ თავიანთ ექსპერიმენტებში. ისინი ცდილობდნენ ღვინის “სულის” ან “გონის” გამოყოფას და დისტილაციის შედეგად სპირტი მიიღეს, მანამდე უცნობი აქროლადი, აალებადი, მათრობელა სუბსტანცია მწარე გემოთი და დამახასიათებელი სურნელით. “spiritus”, ანუ სულიც სწორედ ამიტომ დაარქვეს ამ ახალ აღმოჩენას (მოგვიანებით ბევრი სხვა სახელიც შეიძინა სპირტმა, aqua vitae, სიცოცხლის წყალი და სხვ.).
ღვინოს სულიერი პრაქტიკის ინგრედიენტადაც იყენებდნენ. მაგალითად, კარლ გუსტავ იუნგს თავის “ფსიქოლოგია და ალქიმიაში” მოჰყავს ფრაგმენტი ერთი ძველი ტრაქტატიდან:
“ავიღოთ ათ კვარტამდე წვიმის წყალი და მინის ჭურჭელში დალუქული შევინახოთ დაახლოებით ათი დღის განმავლობაში, რის შედეგადაც ფსკერზე ლექი გაჩნდება. სუფთა წყალი მრგვალ, ბურთისებრ ჭურჭელში გადაიტანეთ შუაში ნახვრეტით, გაავსეთ იგი მესამედზე და შუადღით დაფარულ ადგილას დადგით. ამის შემდეგ წყალს ერთი წვეთი საეკლესიო ღვინო დაუმატეთ – მაშინვე შენიშნავთ წყლის ზედა ფენებში გაჩენილ მუქ ღრუბელივით ტალღებს, როგორც შესაქმის პირველ დღეს. კიდევ ორი წვეთის შემდეგ ნათელს დაინახავთ, ბნელიდან გამომავალს, თანდათან, ყოველ თხუთმეტ წუთში ერთხელ ამატეთ ღვინის წვეთები, ჯერ სამი, შემდეგ ოთხი, ხუთი, ექვსი წვეთი და საკუთარი თვალით დაინახავთ, როგორ გაჩნდება წყალში ერთმანეთის მიყოლებით ფიგურები, ზუსტად ისეთივე თანმიმდევრობით, როგორაც ღმერთმა შექმნა სამყარო ექვს დღეში და თქვენთვის ბევრ ისეთ საიდუმლოს აეხდება ფარდა, რომელზე ხმამაღლა საუბარიც არ შეიძლება და რის გამოთქმასაც ვერც მე ვბედავ. მუხლი მოიყარე და თაყვანი ეცი პირველსაწყისს, დაე შენი თვალები ხედავდნენ იმას თუ როგორი იყო სამყაროს შესაქმე. ყველაფერი ისე დაუტევე, როგორც არის და ნახევარი საათის შემდეგ ყველა ფიგურა გაქრება.”
გარდა ამისა, არსებობს კალენდრები, სადაც გარკვეულ ზოდიაქოს კონკრეტული ღვინოები და კერძები შეესაბამება და ზოგიერთი ღვინის მომხმარებელი ხშირად სარგებლობს კიდეც ამ რჩევებით:
ვერძი – მსუბუქი მშრალი ღვინოები, შამპანური; შაკიკისადმი მიდრეკილების გამო ერიდეთ თეთრ ღვინოებს ყველთან ერთად.
კურო – კონცენტრირებული ღვინოები მდიდარი გემოთი და არომატით; ტკბილები – თეთრ ხორცთან და ხილთან ერთად.
ტყუპები – თეთრი მშრალი ღვინოები; მუსკატები; ახალი თეთრი ღვინო ყვავილების სურნელით მიაყოლეთ თევზისგან და ზღვის პროდუქტებისგან დამზადებულ კერძებს.
კირჩხიბი – ვერმუტის ტიპის ღვინოები ყინულით და ლიმნის ნაჭრით; ერიდეთ ახალგაზრდა, დაუდუღარ ღვინოებს.
ლომი – წითელი მშრალი ღვინო შემწვარ ხორცთან ან მწვადთან ერთად.
ქალწული – სადესერტო, სხეულიანი, წითელი ღვინოები. არომატული ღვინოები ნაზი თაფლის გემოთი, თევზისგან მომზადებული ცივი საუზმისა და თეთრი ხორცის თანხლებით. ერიდეთ ძლიერ, მწკლარტე ღვინოებს ტანინების მაღალი შემცველობით.
სასწორი – ნატურალური ნახევრადტკბილი ღვინოები დესერტთან და ხილთან ერთად, ასევე თეთრ ხორცთან ერთად.
ღრიანკალი – შამპანური; მდიდარი და სხეულიანი წითელი ღვინოები შემწვარი და მოშუშული ხორცის თანხლებით, ასევე ყველთან და მწვანილთან ერთად.
მშვილდოსანი – კლასიკური, რთული, ხავერდოვანი ღვინოები, ჰარმონიული გემოთი და ხილის ღრმა ბუკეტით. დალიეთ დესერტებთან, ხილთან, ფრინველის პაშტეტებთან და სოუსიან თეთრ ხორცთან ერთად.
თხის რქა – ერთად-ერთი ზოდიაქოს ნიშანია, რომელსაც ასტროლოგები ყოველ დღე ნახევარი ჭიქა მშრალი ღვინის დალევას ურჩევენ. საქმე ისაა, რომ ამ ზოდიაქოს ქვეშ დაბადებულებს კუჭის დაბალი მჟავიანობა აქვთ. კარგია მწკლარტე ღვინოები ფრინველისგან მომზადებული კერძის და ხილის თანხლებით.
მერწყული – მსუბუქი მშრალი ღვინოები; მუსკატები თეთრი ხორცით და ხილით.
თევზები – მთავარია თეთრი და წითელი ღვინოები არ აურიოთ ერთმანეთში. თეთრი ფრინველის ხორცსა და ხილს მიაყოლეთ.
ხან ებრძვიან, ხან დასცინიან
ბიოდინამიკაში ყველა სწორხაზოვნად როდი მისდევს მამამთავრების მოძღვრებას. მადლობა ღმერთს, ბიო-მღვინეები ჯერ სექტის ტიპის ერთობას არ დამსგავსებიან, ძიებები მუდამ გრძელდება და ბევრი სკეპტიკურადაც კი უყურებს ეზოთერიკას და სხვა “მაგიურ ფოკუსებს”. მაგალითად, ბიო-მეღვინე, ბურგუნდიელი ლორანს ფალერი რთველის ვადებს ასტრალური კალენდრის გარეშეც კარგად საზღვრავს და ხშირად იმეორებს, რომ თავის დროზე, ძალზე ბევრ ე.წ. ბიოდინამიკურ მეთოდს იყენებდა ბებიამისი, რომელსაც არასდროს არაფერი სმენია შტაინერზე. იგივე შეიძლება ითქვას ბევრ სახელოვან მეღვინეზეც, ვის გამოც ამ მეთოდის მიმდევართა რიცხვი სულ უფრო იზრდება. თუმცა არიან ადამიანები, ვინც საკმაოდ მწვავედ აფასებენ ბიოდინამისტებს და ბევრი მასხრადაც იგდებს მათ.
წლების წინ თითქმის ყველა ეჭვის თვალით უყურებდა მათ, ზოგი დღესაც თამაშობს სიტყვებით, დინამიურისა თუ დემონიურის ერთნაირი ჟღერადობით ართობს მკითხველს, მაგრამ, ამის მიუხედავად, უკვე ნათელი გახდა, რომ ბიოდინამიკა შერეკილების ახირება კიარა, სერიოზული სწავლებაა, რისი წყალობითაც ბრწყინვალე ღვინოების მიღება შეიძლება.
ბიოდინამიკის ორი სიტყვით განსაზღვრება ძნელია, რადგან იგი გარკვეულ სააზროვნო სიტუაციას უკავშირდება და ფილოსოფიურ-იდეოლოგიური საფუძვლები აქვს. ამის გამო ბევრი სათოფეზე არ ეკარება ბიოდინამიკას და არათუ გაზიარების, არამედ უბრალოდ გაცნობის სურვილიც კი უქრებათ. ეს საფუძვლები იმდენად უარყოფითად მოქმედებს ზოგიერთზე, რომ ავიწყდებათ ამ მეთოდის მთავარი პლიუსი, კერძოდ კი ის, რომ ღვინის წარმოების სრული პროცესი, ვაზიდან – ბოთლამდე ძალიან დიდი ყურადღების ქვეშ მიმდინარეობს, აბსოლუტურად ყველა სტადიაზე.
შევეცდები, მოკლედ ჩამოვაყალიბო კრიტიკოსების ძირითადი შენიშვნები:
1. როგორც ზემოთ აღვნიშნე, ბიოდინამიკური დამუშავება ყოველთვის მთვარის ფაზების შესაბამისად მიმდინარეობს, თუმცა მეცნიერები ამბობენ, რომ მთვარის ფაზა და მდებარეობა დედამიწასთან და მზესთან მიმართებაში არ ახდენს არსებით გავლენას ცოცხალ ორგანიზმებზე (როგორც, ვთქვათ, ეს მოქცევა და მიქცევის შემთხვევაშია).
2. ბიოდინამიკაში გამოიყენება ხსნარები: კაჟბადის, მინერალური სასუქის, ნაცრისა და სხვ. ნივთიერებებით. ამ ნივთიერებებს წყალში ხსნიან და შემდეგ მის დინამიზაციას ახდენენ ხანგრძლივი მორევის მეშვეობით. ეს პრაქტიკა უძველეს ჰომეოპათიურ ცნებას ემყარება, რომლის თანახმადაც, წყალი თითქოს ყველა ნივთიერების ხსოვნას ინახავს, რომელსაც კი მასთან კონტაქტი ჰქონია. ამგვარი დინამიზაციის, ანუ მორევის შედეგად წყლის მოლეკულები თითქოს რაღაც ოკულტურ თვისებებს იძენენ და კომპონენტები ფარულ მაგიურ ნიშნებს ავლენენ. მეცნიერული ქიმია რა თქმა უნდა ამასაც უარყოფს და ამ პროცესებს უფრო ალქიმიასთან აახლოებს.
3. კრიტიკოსები იმასაც უარყოფენ, თითქოს განსხვავება ბიოდინამიკურ და ორგანულ სასუქს შორის ქიმიურ შემადგენლობაში იყოს. მათი აზრით, ბიოდინამიკოსებს არანაირი არგუმენტი არ წარმოუდგენიათ, რომ პირველი უფრო ხარისხიანია მეორეზე და უფრო ეფექტურია უკეთესი ღვინისთვის. ამასთან დაკავშირებით, ბიოდინამიკის აშკარა მომხრემ, ლინ კარპენტერ-ბოგსმა ისიც თქვა: “ჩვენ ვერ ვიპოვეთ განსხვავება ბიოდინემიკური სასუქით და არაბიოდინამიკური სასუქით დამუშავებულ ნიადაგებს შორისო”.
პროფესორი ჯონ რეგანოლდი ბიოდინამიკის სერიოზული მკვლევარია და მანაც აღიარა, რომ ბიოდინამიკა არ განსხვავდება ორგანიკისგან. 2005 წელს ჩატარებული ხანგრძლივი კვლევის შედეგად დადგინდა, რომ ფიზიკური, ქიმიური და ბიოლოგიური პარამეტრებით ნიადაგის ხარისხში განსხვავება ვერ იპოვეს. ვაზს რაც შეეხება, ვერც ფოთლის, ვერც მოსავლიანობით, ვერც მტევნის წონაში განსხვავება ვერ დადგინდა.
4. ცნობილი კრიტიკოსები, დუგლას სმიტი და ხესუს ბარკინი, თავიანთ მოზრდილ სტატიაში, რომელიც ბიოდინამიკის მომხრეებს და მოწინააღმდეგეებს ეძღვნება, ასკვნიან, რომ ბიოდინამიკას არანაირი სარგებელი არ მოაქვს არც ნიადაგისთვის და არც მცენარისთვის. თანაც დასძენენ, რომ ბიოდინამიკისადმი მიძღვნილი სტატიები ძალზე საეჭვო რეპუტაციის ჟურნალებში იბეჭდება.
5. ბიოდინამისტების მისამართით ხშირად გაიგონებთ, რომ ექსტრაორდინარული განცხადებები, ექსტრაორდინარულ მტკიცებულებებს მოითხოვს.
6. ბიოდინამიკა არანაირ საფრთხეს არ წარმოადგენს სოფლის მეურნეობისთვის, პირიქით, იგი გვთავაზობს ორგანული მიწათმოქმედების მეთოდებს, რამაც სარგებელიც შეიძლება მოგვიტანოს, თუმცა ეზოთერიკა და ოკულტური ასპექტები ორიგინალობას სძენს მას და ბევრს აფრთხობს კიდეც. თანაც, როგორც ამბობენ, ვერც ბრმა დეგუსტაციებმა გამოავლინა სერიოზული განსხვავება ბიოდინამიკურ და არაბიოდინამიკურ ღვინოებს შორის.
“ნიკოლა ჟოლი – ბუნების დამხმარე და არა მეღვინე”
ბიოდინამისტებს შორის ნიკოლა ჟოლი ალბათ ყველაზე ცნობილი გმირია. იგი ლუარის მხარეში, Coulee de Serrant-ის მამულს ფლობს, სადაურმა ღვინოებმაც
ჯერ კიდევ შუასაუკუნეებში გაითქვეს სახელი, უკანასკნელი 20 წლის განმავლობაში კი აქ ვენახები ბიოდინამიკური პრინციპების მიხედვით კულტივირდებოდა, რამაც საშუალება მისცა ნიკოლა ჟოლის წარმოუდგენელი პოტენციალის მქონე (რამდენიმე ათწლეული) ბრწყინვალე თეთრი ღვინოები შეექმნა. 1980-იან წლებში იგი ერთ-ერთი პირველი იყო, ვინც ამ მეთოდის გამოყენება დაიწყო.
ჟოლი ახალგაზრდობაში საკმაოდ წარმატებული ბანკირი იყო, განათლება კოლუმბიის უნივერსიტეტში მიიღო და მალე წარმატებული კარიერაც შეიქმნა ამერიკულ კომპანია Morgan Guaranty Trust-ში, თუმცა 1976 წელს იძულებული გახდა მშობლიურ ვენახს დაბრუნებოდა, რათა დაქვრივებულ დედას დახმარებოდა. მამის გარდაცვალებამ მის ცხოვრებაში ყველაფერი შეცვალა, ჟოლიმ სწავლა-განათლება ახლიდან დაიწყო და 2 წელი მოუნდა სანამ ბორდოში ენოლოგის დიპლომს აიღებდა.
მის ოჯახურ მეურნეობაში ტრადიციულად არ წამლავდნენ ვაზს, მას კი, დამწყებ მევენახეს, ბევრი ურჩევდა ჰერბიციდების გამოყენებას და ჟოლიც დაყვა სხვათა ნებას, რასაც მოგვიანებით ძალიან ნანობდა, რადგან ერთი ღერი ბალახიც კი არ დარჩა, მწერებიც გაქრნენ და კაკბებიც კი გადაიხვეწენ ვენახიდანო. ნიადაგმა ფერი იცვალა. ერთხელაც ხელში შტაინერის წიგნი ჩაუვარდა თურმე და ძალიან მალე მთლიანად ბიოდინამიკაზე გადაიყვანა თავისი მეურნეობა. ეს ამბები 1980-იანების დასაწყისში მოხდა.
ჟოლი ძალზე საინტერესო მეტაფორებით ხსნის თავის საყვარელ მეთოდს: “ჩვენი მიდგომა მევენახეობისადმი აქცენტს ვაზის დინამიკურ ძალაზე ამყარებს... მაგალითად, აიღეთ ვინმეს ცრემლი და მიეცით მეცნიერს (ვთქვათ, თანამედროვე მეღვინეს). იგი ყველაფერს გეტყვით მის შესახებ, მარილის შემცველობაზე, კონსისტენციაზე, თუმცა იგი ვერაფრით მიხვდება, სიხარულის ცრემლია ის თუ მწუხარებაშია დაღვრილი. მკვდარი ცხოველის სხეული ცალკეულ ელემენტებად იშლება, თუმცა სად ქრება ის ძალა, რომელიც კალციუმს ძვლად აქცევს, კაჟბადს კი ბეწვად? ენერგია სხეულიდან გადის, მაგარამ არ ქრება უკვალოდ. ჩვენ ვცხოვრობთ სამყაროში, რომელსაც ნიადაგისა და მზის კანონები მართავს. ნიადაგის – სიკვდილს მართავს, მზისა კი - სიცოცხლეს. მათი ენერგიები ერთმანეთს ბუნიობისას ენაცვლება. მცენარე ზევით მიიწევს, როვა მზის გავლენა სიკვდილს ამარცხებს, რომელიც თავის მხრივ მიწისკენ ექაჩება მცენარეს. ბიოდინამიკური დამუშავება, რომელიც საჭირო მომენტში საჭირო დოზით სუბსტანციის გამოყენებას გულისხმობს, მცენარის დინამიზირებას ახდენს. ეს დინამიზმი კი შემდეგ ხარისხზეც აისახება.”
ნიკოლა ჟოლის სავიზიტო ბარათზე წარწერაა - “ნიკოლა ჟოლი – ბუნების დამხმარე და არა მეღვინე”. იგი ყოველთვის იმეორებს, რომ ნამდვილი მეღვინე ვაზზევე ქმნის ღვინოს და არა მარანში. მისი აზრით 20-ე საუკუნის 30-იან წლებში აპელასიონის ცნება სულ სხვა რამეს ნიშნავდა, ეს იყო ტერუარის გემო, მისი განუმეორებლობა, თუმცა 50-იანი წლების ბოლოს სოფლის მეურნეობამ დაკარგა გემოს მიღების საიდუმლო და ნამღვილი ღვინის მოყვარული დღეს უკვე ხვდება, რომ ის გემო, რომელსაც ისინი ღვინოში გრძნობენ, უმრავლეს შემთხვევაში ტექნოლოგიისა და არა აპელასიონისა და ტერუარის.
ნიკოლა ჟოლის აზრით, ბიო-მეღვინეობის აღმავლობას იმანაც შეუწყო ხელი, რომ ადამიანებმა სერიოზულად დაიწყეს ზრუნვა ჯანმრთელობაზე და ბიოდინამიკური მეთოდით შექმნილ პროდუქციაზეც დიდი მოთხოვნილება გაჩნდა. ამიტომაც, ჟოლის მიერ ჩამოყალიბებულ ორგანიზაციაში, La Renaissance des Appellations არაბიოდინამისტებიც შედიან, ანუ 10-15% უბრალო ბიოლოგიური მევენახეები არიან.
მას და მის მომხრეებს 20 წლის განმავლობაში სექტანტებს ეძახდნენ, მაგრამ როცა მათ რიგებს ლალუ ბიზ-ლერუა, ოლივიე ლეფლევი და ოლივიე უმბრეშტი შემოუერთდა, ყველამ ხმა გაკმინდა.
ორგანიზაციაში გაწევრიანება ყველას შეუძლია, ვინც მინიმუმ სამი წელი მაინც მისდევს ორგანულ მევენახეობას. გარდა ამისა, მეღვინემ არანაირი ტექნოლოგია არ უნდა გამოიყენოს, რომელიც ღვინის გემოს ცვლის, აკრძალულია ხელოვნური არომატიზატორები და ა.შ. არანაირი არომატული საფუარი, ოსმოსი და ხელოვნური კონცენტრაცია. ერთი სიტყვით, აკრძალულია ყველაფერი, რაც გემოს ცვლის და მის დენატურირებას ახდენს (თუკი ჟოლის ვენდობით, შამპანში ტექნოლოგიების მხრივ თურმე ყველაზე საშინელი სიტუაციაა. ალპებში, ჟოლის მეზობლად ცხოვრობს ერთი დიდი კორპორაციის შეფი, რომელიც არომატიზატორებს აწარმოებს და ერთხელაც ამ კაცს უთქვამს მისთვის: “შამპანის გემოს ჩვენ ვქმნითო”. ამაზე ჟოლი დასძენს: “მოაშორეთ ტექნოლოგია და გარანტიას გაძლევთ, რომ ღვინის უმრავლესობა არ გაიყიდება”). გარდა ამისა, ღვინოებს სპეციალურად შექმნილი კომისია სინჯავს: ლეფლევი, პიერ მორეი, უმბრეშტი და კიდე 4 ადამიანი და დეგუსტაციის პრინციპებიც განსხვავდება ტრადიციულისგან. ისინი ღვინოში სინამდვილეს, ნაღდ ღირებულებებს ეძებენ, ანუ, როგორც თავად ამბობენ, ჭეშმარიტებას.
“როცა ჰერბიციდებით ნიადაგის მიკროორგანიზმებს კლავ, ფესვი შიმშილობას იწყებს, ზედაპირზე ამოდის და ქიმიური სასუქით იკვებება. საფრანგეთში ე.წ. სისტემური დამუშავებაცაა გავრცელებული და ამის გამო ქიმიკატები უშუალოდ მცენარის წვენში ხვდება. ანუ უკვე მნიშვნელობა არა აქვს ყურძენს გარეცხავ თუ არა, მავნე ნივთიერებები უკვე შიგნითაა.” ჟოლის აზრით, რა თქმა უნდა ძალიან კარგი ტექნოლოგიური ღვინოებიც არსებობს, თუმცა მას უკვე აღარა აქვს ნამდვილი გემო, ტერუარის ნიშნები. მისი სიტყვით, ჰიბრიდებიც იგივეა, ჰიბრიდი ესაა ქოფაკი და ქოფაკზე უარესიც. იგი გადაგვარებული, უჯიშო რამაა. იგი ვერ იცოცხლებს. ამიტომ ჰიბრიდული მცენარეების თესლი სტერილურია. ანუ ბუნება თავად გვეუბნება: “კმარა! ეს არ უნდა გამრავლდეს!”. ევროპაში მთელს სამეღვინეო განათლებას ქიმიური მრეწველობა აკონტროლებს, არსებობს მრავალი კონცეფცია, თუ რომელ დაავადებას რომელი ქიმიკატი მოუხდება და ა.შ.. არადა დაავადება ბუნების არც ისეთი დიდი მტერია, როგორც ჩანს და რაც უფრო ებრძვით ერთ დაავადებას, მით უფრო უხსნით გზას სხვა ინფექციებს. მთავარი ისაა, რომ დაავადებები ქიმიურ კორპორაციებს უზარმაზარ შემოსავალს აძლევენ, ევროპაში ჰექტარზე დაახლოებით 1000-1500 ევრო იხარჯება ქიმიკატებში, ბიოდინამისტებმა ეს თანხა საგრძნობლად შეამცირეს და მათთან ღიად დაპირისპირების ერთ-ერთ მიზეზს, ამაშიც ხედავენ. მაგალითად ბორდოში, გამოფენა “ვინექსპოზე” წასვლის წინ ნიკოლა ჟოლის შემოუთვალეს და ურჩიეს, რომ არ მიეღო მონაწილეობა გამოფენაში, რადგან ძალიან ბევრი იყო გაღიზიანებული მისი საქმიანობით, ეს სერიოზულ სკანდალს გამოიწვევდა და შეიძლებოდა სტენდიც კი დაელეწათ მისთვის. რაზეც ჟოლიმ უპასუხა, “ესეიგი მოვდივართ”.
ზემოთ უკვე ვახსენეთ მეთოდის კრიტიკოსთა ერთ-ერთი უმთავრესი არგუმენტი, რომელიც ორგანული და ბიოდინამიკური მეურნეობის მსგავსებას შეეხებოდა. ჟოლის აზრით, ორგანიკა და ბიოდინამიკა მართალია ძალიან გავს ერთმანეთს (არც ერთგან არ გამოიყენება ქიმიური პროდუქტები), თუმცა ორგანიკაში არანაირი ენერგეტიკა არაა. ბიოდინამიკაში კი გადამწყვეტი მომენტია დინამიზაციის პროცესი, ანუ განსაკუთრებული პირობების შექმნა მიკრობების სიცოცხლის აქტივიზაციისთვის. ზემოთ იმაზეც ვისაუბრეთ, რომ ცხოვრება დედამიწაზე ორ ძალას შორის ნაწილდება: დედამიწის გრავიტაციასა და მზის მიზიდულობას შორის. და ყოველი მცენარე სხვადასხვანაირად რეაგირებს ამ ძალებზე. მაგალითად ხორბალი აპოლონური მცენარეა და სიმაღლისკენ ისწრაფვის. ვაზი პირიქით, მიწისკენ იწევს. მევენახის ოსტატობაც იმაში მდგომარეობს, რომ სწორად გაანაწილოს ძალები, რომელიც ვაზზე ზემოქმედებენ. დაავადებების დასაძლევად ასეთი მევენახე ჰომეოპათიას იყენებს, ანუ როგორც თავად ამბობენ ბიოდინამისტები, კოსმიურ ძალებს აკავშირებენ მცენარეებთან. გარდა ამისა, არსებობენ მცენარეები, რომლებიც გარკვეულ ორგანოებზე სხვადასხვანაირად ზემოქმედებენ. მაგალითად: გვირილა საჭმლის მონელების სისტემაზე ზემოქმედებს, ნაკელით გამოვსებული და მთელი ზამთრის მანძილზე დამარხული ძროხის რქა უკვე ვახსენეთ ზემოთ. მის ენერგეტიკულ ბუნებაზე ჟოლი ხშირად საუბრობს ხოლმე და მას ვიკინგების რქიან მუზარადებსა და ქართულ ყანწებს ამგვანებს. იგივე შეიძლება ითქვას ჭინჭარზეც, რადგან მისგან სისხლის ცირკულაციის შესანიშნავი საშუალება მზადდებოდა, ჟოლიმ ჭინჭარი ვაზზეც სცადა და ექსპერიმენტი ჩაატარა, რომელმაც გაამართლა. მან ჭინჭრის ნაყენი მიასხურა ვაზს და საოცარი შედეგი მიიღო: “1995 წელს ძალიან ცხელ ზაფხულს, ერთმა ბიოდინამისტმა ჭინჭრის ნაყენი მიასხა ვაზს და წლის ბოლოს შესანიშნავი, კონცენტრირებული ღვინო მიიღო 1-2%-ით უფრო მეტი ალკოჰოლით, ვიდრე მისი მეზობლის ღვინო იყო. თუმცა როცა იგივე პროცედურა წვიმიან 1996 წელს ჩაატარა, ღვინო გაფუჭდა, ნაკლებსხეულიანი და წყალწყალა გამოვიდა.”
ასევე უნიკალური საშუალება ყოფილა წყალმცენარეებიც. ცნობილია, რომ ზღვის მარილი დედამიწაზე ყველა მცენარეს კლავს, წყალმცენარეებს კი საიდუმლო იარაღი აქვთ, რისი წყალობითაც ისინი წინააღმდეგობას უწევენ მარილიან წყალს. ესაა კოლაგენი, რომელიც ძალიან საჭირო ნივთიერება ყოფილა ვაზისთვის, განსაკუთრებით გვალვიან წელს. წყალმცენარეებს წვრილად ჭრიან, რამდენიმე დღე ტოვებენ, შემდეგ წყალში გახსნიან და ვაზს ასხურებენ წელიწადში 3-4-ჯერ. ჟოლის აზრით, ასევე მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ რომელი ცხოველი რა ენერგეტიკის მატარებელია. მაგალითად, ცხენი სითბოს ცხოველია და ვაზს უხარია, როცა ცხენს ხნული გაჰყავს, კარგია ცხვარიც (ნიკოლა ჟოლი სპეციალურად უშვებს ცხვარს ვენახში ბალახის მოსაძოვად და ძველი, ავადმყოფი ყლორტების მოსაშორებლად). ასევე ძალიან ბევრ რამეს გვეუბნებიან ჩიტები. ღრმად ხვნა არ შეიძლება, იმიტომ, რომ რკინის შემცველობა და ნიადაგის სტრუქტურა ირღვევა, თან აუცილებელია ვენახის გარშემო სხვა მცენარეებიც იყოს, რადგან ლანდშაფტი ვერ იტანს მონოკულტურას და როცა ეკოსისტემა სრულადაა წარმოდგენილი, ვაზიც ძლიერია.
ბიო-გეო
ქართულ მეღვინეობაში დღეს უკვე აქტიურად ისმება ბიოდინამიზმის საკითხი. ბიოლოგიურ მეურნეობათა ასოციაცია “ელკანა” პერიოდულ გამოცემასაც ბეჭდავს, სადაც ბიო-მეღვინეობის შესახებაც იბეჭდება სტატიები: გაჩნდნენ ე.წ. ბიომრჩეველები, რომლებიც ხმამაღლა ალაპარაკდნენ იმაზე, რომ “ვენახის
ნიადაგის სტრუქტურა დარღვეულია, დაქვეითებულია ჰუმუსისა და საკვებ ნივთიერებათა შემცველობა, წარმოქმნილია სახნავი ფენის ქვედა გამკვრივებული ფენა, გაუარესებულია ნიადაგის თვისებები - წყალგამტარობა, ტენიანობა, აერაცია და სხვა. ასეთ დეგრადირებულ, "გადაღლილ" ნიადაგებზე გაშენებულ ვენახში მოსავლიანობა 30-35%-ით ეცემა”, გარდა ამისა, “საქართველოს ინტენსიური მევენახეობის რაიონებში, უკანასკნელი 25-30 წლის მანძილზე, მკვეთრად გაუარესდა ეკოლოგიური სიტუაცია. ქიმიური სასუქებისა და პესტიციდების უკონტროლო მოხმარებამ, მძიმე მექანიზაციის ინტენსიურმა გამოყენებამ, ნიადაგის ინტენსიურმა დამუშავებამ და სხვა. ფაქტორებმა განაპირობა ნიადაგის ფიზიკურ-ბიოლოგიური დეგრადაცია და გარემოს დაბინძურება სპილენძის, ტყვიის, თუთიისა და კადმიუმის ნაერთებით” (იაგო ბიტარიშვილი). საქართველოში უკვე აქტიურად მიმდინარეობს ბიოდინამიკური ექსპერიმენტებიც, ასე რომ, სულ ცოტა ხანში პირველ შედეგებსაც უნდა ველოდოთ.
რამდენადაც ჩემთვისაა ცნობილი, ნიკოლა ჟოლი ძალიან სერიოზულად აფასებს ქართულ შესაძლებლობებს ნატურალური მეღვინეობის საქმეში და თავისი ბოლო წიგნის პრეზენტაციაზე მიწისა და მზის ბალანსის სანიმუშოდ საქართველოც მოიყვანა, კერძოდ კი ჩვენებური ქვევრები, რომელიც იდეალურად ინახავს მზეზე ნაზარდის მადლს მიწაში. საქართველოში გამოჩნდნენ ნიკოლა ჟოლის მიმდევრებიც, მაგალითად, მისი მეგობარი და მოწაფე, ჯან ჟაკ ჟაკობი, ვინაც სოფელ მაღაროში, ნოდარ შინჯიაშვილთან ერთად 2 ჰექტარზე გაშენებულ რქაწითელს ამუშავებს და შარშან პირველი მოსავალი აიღეს. გარდა ამისა, ქართველი მეღვინეები (იაგო ბიტარიშვილი, სოლომონ ცაიშვილი და თამაზ ნატროშვილი) თანამშრომლობენ ძმების, ლუკა და პაოლო გარგანოების კომპანიასთან, “ველიერი”, რომლებიც ნატურალური ღვინოების პროპაგანდას ეწევიან და ევროპასა და მსოფლიოს ნამდვილი ღვინით ამარაგებენ.
მოკლედ, საქართველოში, ტრადიციებსაც თუ გავითვალისწინებთ, ბიო-მეთოდებს საკმაოდ ნაყოფიერი ნიადაგი აქვს შემზადებული და სულ მალე ქართულ მეღვინეობაში ანგარიშგასაწევი ბიო-ფრთაც ჩამოყალიბდება.
© "მარანი"
