AUDIO
ჯიმშერ რეხვიაშვილი
მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოში ვენახებიც ბევრია და წყლის რესურსებიც, ღვინისა და თევზის სწორი შეხამების ტრადიცია მაინც არ არსებობს. ვითარების შეცვლა გადაწყვიტეს ღვინის კლუბისა და მეთევზეთა კლუბის წევრებმა, რომლებმაც ღვინის მოყვარულ იქთიოფილებს თევზის რესტორან „კალიფსოში“ უმასპინძლეს. ეს იყო ქართული ღვინისა და თევზის შეხამების პირველ საჯარო მცდელობა.
საქართველო ვაზისა და ღვინის ქვეყანაა და არავის უკვირს, რომ სმისა და რიტუალური მოხმარების გარდა, ღვინოს ხოტბასაც ასხამენ და უმღერიან. მარტო ზაქარია ფალიაშვილის კახური ღვინის სადიდებელი რად ღირს... თუმცა კახურთან ერთად რესტორან „კალიფსოში“, რომელიც თამარაშვილის 17-ში მდებარეობს, წარმოდგენილი იყო საუკეთესო ღვინოები საქართველოს თითქმის ყველა კუთხიდან. მრავალფეროვანი იყო ღვინის მწარმოებელი კომპანიების ჩამონათვალიც: „ბაგრატიონი“, „თელიანის ველი“, „თელავის მარანი“, „ბადაგონი“, „თბილღვინო“, „შატო მუხრანი“ და „შუხმანის ღვინოები“. ღვინის კლუბის პრეზიდენტი, ლიტერატორი მალხაზ ხარბედია ამბობს, რომ თევზეული და თევზის რესტორანი საგანგებოდ შეირჩა:
„თევზის რესტორანი საქართველოში რატომღაც აღიქმება ლუდისა და არყის საუფლოდ. ამ დროს ყველა პირის კარგი გემოს მქონე საზოგადოებაში თევზის საუკეთესო მეწყვილედ, რა თქმა უნდა, ღვინო მიიჩნევა. დღეს ჩვენ ვცდით ასეთ რამეს: ექვს-შვიდ კერძს, რომელიც სადეგუსტაციო ულუფებად იქნება მოწოდებული, შევუხამებთ ოცდაათამდე ქართულ ღვინოს.“
ღვინოებს შორის, თუ არ ჩავთვლით ორი-სამი სახეობის თხელ წითელ ღვინოს, თეთრი ჭარბობდა: „წინანდალი“, „მწავენე-ქისი“, „ცოლიკაური“, „გორული მწვანე“... მრავალფეროვანი იყო დეგუსტაციისთვის მომზადებული კერძების ჩამონათვალიც: ორაგული გრილზე, კალმახი ქამასოკოთი, შებრაწული ხრამული, ორაგულის უხა, კანაპე კრევეტებითა და ორაგულის მარინადით. მეთევზეთა კლუბის პრეზიდენტისა და რესტორან „კალიფსოს“ მფლობელის შოთა კვარაცხელიას თქმით, მიუხედავად იმისა, რომ საქართველო მდიდარია წყლის რესურსებით, თევზის რეწვისა და მოხმარების კულტურა სათანადო სიმაღლეზე მაინც ვერ დგას:
„თუ შევხედავთ ნებისმიერ ევროპულ ქვეყანას, რომელიც ზღვასთან არის განლაგებული, იქნება ეს საბერძნეთი, საფრანგეთი თუ ესპანეთი, უზარმაზარი კულტურა აქვთ იმის, თუ რომელ კერძს რომელი ღვინო შეეფერება. საქართველოში კი, ჩათვალეთ, რომ დღეს იდგმება პირველი ნაბიჯი იმ მიმართულებით, რომ საქართველოში ყველაზე მეტად გავრცელებულ თევზის სახეობებს (მაგალითად, ხრამულს, ბარაბულს, კეფალს) რომელი ქართული ღვინო შეესაბამება.“
შოთა კვარაცხელიამ „კალიფსოში“ შეკრებილ საზოგადოებას პირველ კერძად კონიაკის, ზეთის, მარილის და სანელებლების მარინადში გამოყვანილი ორაგულის ფილე და თეთრი პურის ნაჭრებზე უმად მოხარშული სასალათე კრევეტები შესთავაზა. დეგუსტატორთა შორის იყო ჟურნალისტი დავით პაიჭაძე, რომელიც უცნაურ შრომას - გაიაზროს რა ხდება პირის ღრუში საკვების მიღებისას - სიამოვნებით დასთანხმდა:
„პირველად ჩვენ ერთმანეთს შევახვედრეთ კრევეტი და „ბადაგონის მწვანე“, რომელთა შეხვედრისას ყველაზე მნიშვნელოვანი იყო ურთიერთგანეიტრალების მომენტი. იყო მეყსი, როცა გემო გაქრა საერთოდ და შემდეგ კვლავ წარმოიშვა. და ეს იყო უკვე შეერთებული გემო, რომელშიც ცალ-ცალკე მარტივად გამოყოფდი ღვინისა და კრევეტის ობერტონებს, მაგრამ ყველაზე ამაღელვებელი მომენტი იყო გემოს გაქრობა. იყო რაღაც ძალიან სასიამოვნო, მაგრამ გემოს გარეშე. მე თუ მკითხავთ, პარადოქსია რეცეპტორებისთვის.“
დეგუსტატორთა შორის იყო მსახიობი დევი დევიძე, რომელმაც თევზის კერძებს ღვინოები ასეთი თანმიმდევრობით შეუხამა:
„’ცოლიკაური’ - გენიალური სასმელია და თიქმის ყველა კერძს მოუხდა. მეორე ადგილზე გავიდა „მწვანე ქისი“, რომელიც უგემრიელესია და უცხოელი სტუმარი რომ ჩამოგივა, ჭურის ღვინო კი არ უნდა მიართვა, დაალევინე ეს და საქართველოს გემო გაასინჯე აქედან.“
დეგუსტატორებმა ასევე გამოარჩიეს თელავის მარნის საფერავი „როზე“ და „შუხმანის შარდონე“. ეს უკანასკნელი განსაკუთრებულად მოუხდა შემწვარ კალმახს, შეკმაზულს ქამასოკოთი და ნაღებით, რომელიც თითქმის ყველამ მოიწონა და რომლის ავტორიც იქვე, რესტორნის სამზარეულოში, საქმიანობდა. გავარკვიეთ, რომ „კალიფსოს“ შეფ-მზარეულს გუჯა დოკაძეს უკანასკნელი ათი წლის განმავლობაში სამხრეთ აფრიკაში, გერმანიაში, ავსტრიასა და ჩეხეთში უმუშავია. ჩვენთან საუბრის დროს ის ორაგულის ორნახად უხას ამზადებდა:
„ამ უხას, რომელიც რესტორან „კალიფსოში“ გვაქვს, ჰქვია „ბულგარული უხა“. ევროპაში ისეთი მკვეთრი გემოსა და სუნის მქონე თევზების უხა, როგორიცაა ზუთხი და სხვა, მაინცდამაინც არ უყვართ. ამიტომ ცდილობენ პომიდვრით ან ტომატის პასტით ჩააქრონ ეს სუნი და გემო. უხა მზადდება ასე: პომიდორი, ჩვეულებრივი კარტოფილი, სტაფილო და რაც შეიძლება კარგი თევზი“, - რაც შეიძლება კარგი თევზიო, გვითხრა შეფ-მზარეულმა, მაგრამ საკითხავია, იშოვება კი საქართველოში კარგი ადგილობრივი თევზი?
მეთევზეთა კლუბის პრეზიდენტი შოთა კვარაცხელია ამბობს, რომ ამჟამად მტკვრის - ისევე როგორც საქართველოს სხვა მდინარეებისა და წყალსაცავების - იქთიოფაუნა უმძიმეს მდგომარეობაშია, რის გამოც წლიდან წლამედ სულ უფრო მეტად ჭირს თევზის ადგილობრივი სახეობების რეწვა-მოპოვება.
„ჩვენ რესტორანში რაც თევზი მოგვეპოვება, იმის ნახევარი ევროპიდანაა ჩამოტანილი - მაგალითად, ორაგული. არადა, ჩვენ გვყავდა ორი სახეობის ორაგული. ერთი კასპიის ზღვიდან ამოდიოდა, მეორე - შავი ზღვიდან, მაგრამ, სამწუხაროდ, ტექნოგენური პრობლემების - ჰესების აშენების - გამო, ჩვენ ამ თევზებს მოვუჭერით გამრავლების გზა. შესაბამისად, ეს თევზი გაწყდა. ეს რომ ყოფილიყო საქართველოში, არც ნორვეგიიდან დაგვჭირდებოდა მისი შემოყვანა და არც სხვა ქვეყნებიდან.“
შოთა კვარაცხელიას აზრით, გამოსავალი წყალსაცავებში თევზის გამორჩეული ჯიშების ხელოვნური მოშენებაა. ასევე საშურია ბრაკონიერობის წინააღმდეგ ბრძოლა, თუმცა, როგორც პარლამენტის იურიდიულ საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარე პავლე კუბლაშვილი ამბობს, კანონის გამკაცრებაზე მეტად მნიშვნელოვანი ცნობიერების შეცვლაა.
„ვფიქრობ, რომ ეს არის ისევ და ისევ ჩვენს თავში გარდასატეხი პრობლემა. საკუთარ თავში უნდა მოვძებნოთ იმის ძალა, რომ უარი ვთქვათ ბრაკონიერობაზე და გავუფრთხილდეთ ბუნებას. შედეგი ასე უფრო მარტივად მიიღება“, უთხრა პავლე კუბლაშვილმა რადიო თავისუფლებას.
სასურველი შედეგის მისაღწევად კი, ცხადია, დიდი შრომა და მასშტაბური საგანმანათლებლო საქმიანობაა საჭირო, რაც კარგად ესმით ღვინისა და მეთევზეთა კლუბებში. საქმე ისაა, რომ მალხაზ ხარბედია და შოთა კვარაცხელია მიმდინარე წლის ზაფხულში ღვინისა და თევზის ფესტივალის ჩატარებას აპირებენ. ამ მნიშვნელოვან ღონისძიებას (პირველს საქართველოში) ბათუმის ცნობილი „სანაპირო“ უმასპინძლებს. მალხაზ ხარბედიას თქმით, რესტორან „კალიფსოში“ გამართული საღამო ფესტივალის ერთგვარი გენერალური რეპეტიცია იყო.
© radiotavisupleba.ge